ຄ້າຍຄືກັບລະບົບຂະໜານ ເຊິ່ງລວມຫຼາຍໜວ່ຍປະມວນຜົນລວມກັນ ຫຼື ຊ່ວຍກັນປະມວນຜົນງານໃຫຍ່ໃຫ້ສໍາເລັດໃນເວລາທີ່ວ່ອງໄວ ແລະ ຍອມຮັບຮັບການເຂົ້າເຖິງຈາກເຄື່ອງຂອງສະມາຊິກ ໂດຍມີຫຼັກການເຮັດຄືກຸ່ມ ເຄື່ອງສະມາຊິກຈະເບິ່ງເຫັນເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ຫາກມີເຄື່ອງໜຶ່ງລົ້ມເລວ ອີກເຄື່ອງໜຶ່ງຈະເຂົ້າຄອບຄອງໜ່ວຍຄວາມຈໍາ ແລະ ສັ່ງເລີ່ມຕົ້ນ Application ທີ່ກໍາລັງເຮັດວຽກເທິງເຄື່ອງທີ່ລົ້ມຢູ່ນັ້ນ ໂດຍເຄື່ອງທີ່ລົ້ມກໍ່ຍັງລົ້ມຢູ່ ແຕ່ຜູ້ໃຊ້ຍັງໃຊ້ງານຕໍ່ພຽງແຕ່ເຫັນຂໍ້ຄວາມສະແດງຄວາມຜິດພາດນ້ອຍໆ ໃຫ້ຮູ້ເທົ່ານັ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໜ້າທີ່ປະຕິບັດການສໍາລັບຄອມພິວເຕີແບບຕັ້ງໂຕະກັບຄອມພິວເຕີ້ເມນແຟມລ້ວນຕ້ອງການໜ້າທີ່ ທີ່ຊັບຊ້ອນແຕກຕ່າງກັນໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວໜ້າທີ່ຂອງລະບົບປະຕິບັດການປະກອບດ້ວຍ:
• ການດໍາເນີນງານ ແລະ ການຄວບຄຸມການເຮັດວຽກຂອງໂປຣແກຣມປະຍຸກ ແລະ ອຸປະກອນຕ່າງໆ ເຊັ່ນ : ອຸບປະກອນ I/O ເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກແກ່ຜູ້ໃຊ້.
• ການຈັດສັນຊັບພະຍາກອນທີ່ໃຊ້ຮ່ວມກັນ (Shared resource) ເຊັ່ນ CPU ໜວ່ຍຄວາມຈໍາ disk ໂດຍຄໍານຶ່ງເຖິງຄວາມຍຸດຕິທໍາຂອງຜູ້ໃຊ້ແຕ່ລະຄົນ ແລະ ຄວາມມີປະສິດທິຜົນຂອງເຄື່ອງເປັນຫຼັກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂະບວນການ (Process) ຄືໜວ່ຍຂອງງານໃນລະບົບ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍຂະບວນການຈໍານວນຫຼາຍບາງ ສ່ວນໜຶ່ງເປັນຂະບວນການຂອງລະບົບປະຕິບັດງານ ແລະ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອເປັນຂະບວນການຂອງຜູ້ໃຊ້ ຂະບວນການເຫຼົ່ານີ້ສາມາດເຮັດວຽກເຫຼົ່ານີ້ໄປພ້ອມກັນໄດ້ໂດຍການສະລັບກັນໃຊ້ໜ່ວຍປະມວນຜົນກາງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໜວ່ຍຄວາມຈໍາຫຼັກເປັນທີ່ເກັບຂໍ້ມູນຂະໜາດໃຫຍ່ ເຊິ່ງສາມາດຕິດຕໍ່ໄດ້ທັງໜວ່ຍປະມວນຜົນກາງ ແລະ ອຸປະກອນ I/O ເຮົາຈະຕ້ອງເກັບໂປຣແກຣມຫຼາຍໂປຣແກຣມໄວ້ໃນຄວາມຈໍາຫຼັກເພື່ອທີ່ຈະເພີ່ມປະໂຫຍດການໃຊ້ງານຂອງໜວ່ຍປະມວນຜົນກາງ ແລະ ອັດຕາການຕອບສະໜອງຂອງຜູ້ໃຊ້ຄອມພິວເຕີ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໄຟລ (File) ຄືໜວ່ຍລວມຂອງສາລະສົນເທດທີ່ສໍາພັນກັນ ໂດຍທົ່ວໄປໄຟລຈະໃຊ້ແທນໄດ້ທັງໂປຣແກຣມ ແລະ ຂໍ້ມູນໄຟລອາດເປັນ ອັກຂະລະ ຫຼື ຕົວເລກ ໄຟລອາດຢູ່ໃນຮູບແບບອິດສະຫຼະເຊັ່ນໄຟລຊະນິດຂໍ້ຄວາມ (Text file) ຫຼື ຮູບແບບທີ່ຕາຍໂຕກໍ່ໄດ້ ໄຟລປະກອບດ້ວຍລໍາດັບຂອງ ບິດ, ໄບສ, ແຖວ ຫຼື ລະບຽນທີ່ສື່ຄວາມໝາຍໄດ້ໂດຍກໍານົດຂອງຜູ້ສ້າງ. ລະບົບປະຕິບັດການຈະຈຳລອງແນວຄິດແບບນາມມະທຳຂອງໄຟລ ເຊິ່ງຈັດການກັບໄຟລລັກສະນະຖືກ ລົງເທິງສື່ຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ເທບ ຫຼື disk ລວມທັງເປັນອຸບປະກອນທີ່ເປັນຜູ້ຄວບຄຸມສື່ເຫຼົ່ານັ້ນ ແລະ ເພື່ອງ່າຍຕໍ່ ການໃຊ້ວຽກ ໄຟລຈະຖືກຈັດລະບຽບໂດຍອາໃສສານລະບົບ (Directory).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຈຸດປະສົງໜື່ງຂອງລະບົບປະຕິບັດງານກໍຄື ການຊ້ອນລາຍລະອຽດ ເຊິ່ງເປັນຄຸນລັກຊະນະສະເພາະຂອງ ອຸບປະກອນ Hardware ຈາກການຮັບຮູ້ຂອງຜູ້ໃຊ້ເພື່ອອຳນວນຄວາມສະດວກແກ່ຜູ້ໃຊ້ລະດັບຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ໃນລະບົບ UNIX ຈະເອີ້ນສ່ວນນີ້ວ່າລະບົບຍ່ອຍ I/O(I/O subsystem) ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍ:
– ສ່ວນປະກອບການຈັດການໜ່ວຍຄວາມຈຳ ລວມທັງ Buffer ແຄຊ ແລະ ທີ່ພັກເກັບ.
– ການຕໍ່ປະສານ (interface) ຕົວຂັບອຸບປະກອນ (Device-driver) ທົ່ວໄປ ການສ້າງ ແລະ ລົບໄຟລ ການສ້າງ ແລະ ລົບລະບົບ.
– ຕົວຂັບອຸບປະກອນ Hardware ມີພຽງ Device-driver ເທົ່ານັ້ນທີ່ຈະຮູ້ຈັກລາຍລະອຽດເຊິ່ງກາຍະພາບ ຂອງອຸບປະກອນທີ່ຖືກກຳນົດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຈຸດປະສົງຫຼັກອີກຢ່າງໜື່ງຂອງລະບົບຄອມພີວເຕີ້ຄື ການທໍາງານໂປຣແກຣມເຊິ່ງຈະຕ້ອງບັນທຶກໄວ້ໃນ ໜ່ວຍຄວາມຈໍາຫຼັກ (Primary storage) ລະຫວ່າງການເຮັດວຽກ ແຕ່ເນື່ອງຈາກໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກມີຂະໜາດນ້ອຍເກີນກ່ວາຈະເກັບໂປຣແກຣມ ແລະ ຂໍ້ມູນທັງໝົດໄວ້ໃນຄາວດຽວກັນໄດ້. ນອກຈາກນັ້ນໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກຍັງເປັນ ອຸບປະກອນທີ່ຈໍາເປັນຕ້ອງອາໃສໄຟຟ້າຫຼໍ່ລຽງຕະຫຼອດເວລາ ລະບົບຄອມພີວເຕີ້ຈໍາຕ້ອງມີໜ່ວຍເບດຕາລີ້ສໍາຮອງໄວ້ ເພື່ອເຮັດການສໍາຮອງໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບກະຈາຍ (Distriduted system) ເປັນໜ່ວຍຄວາມຈໍາລວມຂອງໜ່ວຍປະມວນຜົນ (Processors) ທີ່ບໍ່ມີວິທີການຮ່ວມກັນຂອງໜ່ວຍຄວາມຈໍາອຸບປະກອນອ້ອມຂ້າງໂດຍມີການຕິດຕໍ່ສື່ສານລະຫ່ວາງກັນຜ່ານສາຍການສື່ສານເຊັ່ນ ບັດຄວາມໄວສູງ ຫຼື ສາຍໂທລະສັບ ຕົວປະມວນຜົນຂອງລະບົບກະຈາຍປະມວນຜົນດ້ວຍເຄື່ອງທີ່ຫຼາກຫຼາຍປະເພດ ທັງໄມໂຄຣຄອມພິວເຕີ້ ສະຖານີ ມິນີຄອມພິວເຕີ ຫຼື ແມ້ແຕ່ ເມນເຟຣມຄອມພິວເຕີ້ ເຊິ່ງຕົວປະມວນຜົນເຫຼົ່ານີ້ຈະມີການຕິດຕໍ່ສື່ສານກັນຜ່ານເຄືອຂ່າຍສື່ສານ (Communication network).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການປ້ອງກັນ ຈະໝາຍເຖິງກົນໄກທີ່ໃຊ້ຄວບຄຸມການເຂົ້າເຖິງໂປຣແກຣມ ຂະບວນການ ຫຼື ຜູ້ໃຊ້ເພື່ອຄວາມຖືກຕ້ອງໃນການໃຊ້ຂອງຜູ້ໃຊ້ ຫຼື ຂະບວນການ ແລະ ການປົກປ້ອງບໍ່ໃຫ້ຖືກຮຸກຮານຈາກຜູ້ທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຈາກລະບົບປະຕິບັດງານ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ສ່ວນສໍາຄັນລະບົບຕົ້ນ ຂອງລະບົບປະຕິບັດກງານກໍ່ຄື ຕົວແປຄໍາສັ່ງ (Command interpreter) ເຊິ່ງເປັນສ່ວນຕໍ່ປະສານລະຫ່ວາງຜູ້ໃຊ້ງານກັບລະບົບປະຕິບັດງານບາງລະບົບຈະປະມວນຜົນນອກສ່ວນຂອງຕົວປ່ຽນຄໍາ ສັ່ງໄວ້ໃນເຄີຣເນລບາງລະບົບເຊັ່ນ: MS-DOS ແລະ UNIX ຈະເກັບຕົວປ່ຽນຄໍາສັ່ງໄວ້ເປັນໂປຣແກຣມພິມທີ່ດໍາເນີນງານເມື່ອງານຖືກເລີ່ມການເຮັດວຽກ ຫຼື ເມື່ອຜູ້ໃຊ ເຮັດວຽກລົງບັນທຶກເປີດ (Log on) ເຂົ້າມາຄັ້ງທໍາອິດໃນລະບົບແບ່ງເວລາ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເພື່ອຄວາມເຂົ້າໃຈໃນລະບົບປະຕິບັດງານໄດ້ດີຍິ່ງຂື້ນ ຈໍາເປັນຕ້ອງຮູ້ຈັກລະບົບຄອມພິວເຕີ ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງໃນສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບອຸບປະກອນອ້ອມຂ້າງ ແລະ CPU ໂດຍທີ່ການທໍາງານຂອງລະບົບປະຕິບັດການມີໜ້າທີ່ຄອຍຄວບຄຸມ ແລະ ປະສານງານລະຫ່ວາງ CPU ກັບອຸບປະກອນອ້ອມຂ້າງ ຫຼື I/O ທັງໝົດໃນລະບົບຄອມພິວເຕີ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄືທຸກຊ່ວງເວລາໜຶ່ງ PC ຈະຢຸດເຮັດວຽກຊົ່ວຄາວ ແລະ ກວດສອບແຕ່ລະຊ່ວງສັນຍານເພື່ອເບິ່ງວ່າມີ ອຸບປະກອນຕົວໃດຕ້ອງການສົ່ງຂໍ້ມູນມາໃຫ້ CPU ຈາກອຸປະກອນທໍາອິດໄປເຖິງອຸປະກອນສຸດທ້າຍ ເຖິງອຸປະກອນຕ້ອງການສົ່ງຂໍ້ມູນ CPU ກໍ່ຈະຍ້າຍໄປກວດສອບອຸປະກອນຕົວອື່ນຈົນກວ່າຈະກວດສອບຄົບໝົດທຸກຕົວ CPU ຈະກັບໄປເຮັດວຽກຕາມເດີມ ແລະ ຈະວົນຮອບໃນການເຮັກວຽກເຊັ່ນນີ້ເລື້ອຍໆໄປ ເຊິ່ງ Pooling ມີຂໍ້ສຽງຄື ກໍລະນີອຸບປະກອນບໍ່ຕ້ອງການຂໍ້ມູນເລີຍ CPU ຈະຕ້ອງເສີຍເວລາໃນການກວດເຊັກອຸປະກອນທຸກຕົວ ແຕ່ກໍລະນີອຸປະກອນຕ້ອງການສົ່ງຂໍ້ມູນຈະສາມາດສົ່ງຂໍ້ມູນກັບໄປໃຫ້ CPU ສະເພາະຊ່ວງເວລາທີ່ CPU ກວດເຊັກເຖິງຕົວມັນເທົ່ານັ້ນ ເຮັດໃຫ້ອຸປະກອນນັ້ນເສຍເວລາໃນການລໍຖ້າ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຕິດຕໍ່ແບບເມລບ໋ອກເປັນຜົນການປະມວນລະຫວ່າງອີນເຕີຣັບ ແລະ ພອດລິງ ການຕິດຕໍ່ແບບນີ້ຕ້ອງເສຍເນື້ອທີ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳບາງສ່ວນສໍາລັບພັກຂໍ້ມູນໄປໄວ້ທີ່ໜ່ວຍຄວາມຈໍາສ່ວນນີ້ ແລະ CPU ຈະຢຸດເຮັດ ວຽກທີ່ສ້າງໄວ້ທຸກຊ່ວງເວລາໜຶ່ງ ເພື່ອກວດສອບທີ່ໜ່ວຍຄວາມຈໍາວ່າມີຂໍ້ມູນ ຫຼື ບໍ່ ຖ້າບໍ່ມີ CPU ຈະກັບມາເຮັດວຽກ ທີ່ຄ້າງໄວ້ ແຕ່ຖ້າມີຂໍ້ມູນ CPU ຈະຮັບຂໍ້ມູນເຂົ້າມາ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບໍລິການສໍາຄັນອີກປະເພດໜຶ່ງຂອງລະບົບປະຕິບັດງານທຸກປະເພດກໍ່ຄືການເອີ້ນລະບົບ ເຊິ່ງຈະເຮັດໜ້າທີ່ຈັດສ່ວນຕໍ່ປະສານລະຫວ່າງຂະບວນການ ແລະ ລະບົບປະຕິບັດງານ ການເອີ້ນລະບົບມັກເປັນຄຳສັ່ງພາສາ Assembly ບາງລະບົບອະນຸມັດໃຫ້ເອີ້ນລະບົບໄດ້ໂດຍກົງຈາກໂປຣແກຣມພາສາລະດັບສູງເຊິ່ງກໍລະນີການເອີ້ນລະບົບຈະຖືກກຳນົດເປັນໜ້າທີ່ ຫຼື ການເອີ້ນລະບົບຍ່ອຍໆ (Subroutine call) ພາສາຫຼາຍພາສາເຊັ່ນ C, BlissBliss, BCPL,PL/ 360 ແລະ PERL ຖືກນໍາໃຊ້ແທນ ASSEMBLY ສໍາລັບການຂຽນໂປຣແກຣມລະບົບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເມື່ອສະວິດເຄື່ອງຄອມພິວເຕີ້ຖືກເປີດ ຫຼື Boot ລະບົບປະຕິບັດການຈະເລີ່ມທັນທີ Boot ໝາຍເຖິງຂະບວນການບັນຈຸ (Load) ລະບົບປະຕິບັດງານເຂົ້າໄວ້ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາຫຼັກຂອງຄອມພິວເຕີ້ ໂດຍມີໂປຣມແກຣມນ້ອຍໆ ຖືກບັນຈຸເຂົ້າໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາຫຼັກເພື່ອໃຊ້ໃນການເລີ່ມລະບົບ ເອີ້ນວ່າ: ໂປຣແກຣມບູດເຄື່ອງ (Bootstrap program).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄອມພິວເຕີ້ຕ້ອງການປະຕິບັດການຫຼາຍຊະນິດໃນເວລາດຽວກັນ ຍົກຕົວຢ່າງໃນໂປຣແກຣມປະມວນຜົນໂປຣແກຣມຈະຮັບຂໍ້ຄວາມຈາກແປ້ນພິມຈັດຂໍ້ມູນລົງດິສ ແລະ ພິມເອກະສານອອກທາງເຄື່ອງພິມໃນເວລາດຽວກັນຄອມພີວເຕີ້ ບາງເຄື່ອງສາມາດດໍາເນີນງານຫຼາຍໂປຣແກຣມໃນເວລາດຽວກັນ ເຊັ່ນ: ໂປຣແກຣມປະມວນຜົນໂປຣແກຣມຄໍານວນຕາຕະລາງ ແລະ ໂປຣແກຣມຖານຂໍ້ມູນ ທີ່ກໍາລັງເຮັດວຽກລໍຖ້າຢູ່ Windows ທີ່ແຍກອອກ ຈາກກັນຕ່າງຫາກໃນຂະນະດຽວກັນຄອມພິວເຕີ້ ບາງເຄື່ອງອາດບໍລິການແກ່ຜູ້ໃຊ້ຫຼາຍຄົນໃນເວລາດຽວກັນກິດຈະກຳຕ່າງໆມີຫຼາຍທີ່ເກີດຂື້ນນີ້ເອີ້ນວ່າ: ການທາສ (Tasks) ຂອງຄອມພິວເຕີ້ຕົວຢ່າງດັ່ງກ່າວໄດ້ແກ່ການປະຕິບັດການກ່ຽວກັບການພິມ ຈັດເກັບ ຄໍານວນ ພາບກິດຈະກຳເຫຼົ່ານີ້ຖືກຈັດການໂດຍປະຕິບັດການໂດຍລະບົບ ປະຕິບັດງານ ເອີ້ນວ່າ ການຈັດການພາບກິດຈະການ (Tasks managent).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບຄອມພິວເຕີ້ຂະໜາດໃຫຍ່ໃນປະຈຸບັນປະກອບດ້ວຍ CPU ແລະ ກຸ່ມໂຕຄວບຄຸມອຸປະກອນ (Device controller) ເຊິ່ງເຊື່ອມຕໍ່ເພື່ອເຂົ້າໜ່ວຍຄວາມຈໍາຜ່ານທາງ ລະບົບບັສ (System bus) ອຸປະກອນແຕ່ລະຊະນິດ ຈະມີໂຕຄວບຄຸມອຸປະກອນສະເພາະແຍກຈາກກັນເຊັ່ນ: ໜ່ວຍຂັບຈານບັນທຶກ (Disk drives) ອຸປະກອນສຽງ ແລະ ອໍດີໂອ (Sound and audio devices) ການສະແດງຜົນ (Video display).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ອົງປະກອບຂອງລະບົບຄອມພິວເຕີ້ທົ່ວໄປຈະປະກອບດ້ວຍ CPU ແລະ ຕົວຄວບຄຸມອຸປະກອນ (device controller) ຈໍານວນໜຶ່ງເຊິ່ງສາມາດເຊື່ອມຕໍ່ເຖິງກັນຜ່ານບັສຮ່ວມ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

DMA (Direct memory access) ຈະໃຊ້ອຸປະກອນ I/O ທີ່ມີຄວາມໄວສູງເຊັ່ນ: ເທບ, ດິດສ, ເຄືອຂ່າຍສື່ສານ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂປຣແກຣມຈະຕ້ອງຢູ່ພາຍໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກຕະຫຼອດເວລາ CPU ຈຶ່ງສາມາດເຮັດໜ້າທີ່ໄດ້ໂດຍທີ່ໜ່ວຍຄວາມຈຳຈະມີພື້ນທີ່ຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ CPU ຈະສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍຕົງຄວາມຈິງໜ່ວຍຄວາມຈໍາກໍຄືແຖວຂອງຄໍາ (word) ຫຼື ໄບໃນຂະໜາດທີ່ນັບດ້ວຍໜ່ວຍຂອງກິໂລໄບ, ເມກກາໄບ, ຈົນເຖິງກິກກະໄບແຕ່ລະຄໍາຈະມີຕຳແໜ່ງທີ່ຢູ່ເປັນຂອງຕົນເອງ ເຊິ່ງການເຂົ້າເຖິງລະບຸຕຳແໜ່ງທີ່ຢູ່ເລົ່ານັ້ນໃນໜ່ວຍຈໍາອາໃສຄໍາສັ່ງພິເສດໄດ້ແກ່ ບັນຈຸ (Load) ຫຼື ເກັບ (Store).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໜ່ວຍຄວາມຈໍາຫຼັກ ແລະ Register ພາຍໃນຈະຕ້ອງເປັນບໍລິເວນທີ່ CPU ເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍກົງ ເພາະວ່າຄໍາສັ່ງເຄື່ອງ (Machine instruction) ທັງໝົດຈະອ້າງອີງເຖິງຕຳແໜ່ງໜ່ວຍຄວາມຈໍາເທົ່ານັ້ນບໍ່ແມ່ນຕໍາແໜ່ງຂອງ Disk ຫຼື ໜ່ວຍຄວາມຈຳສຳຮອງ. ດັ່ງນັ້ນ, ເມື່ອຄໍາສັ່ງໃດກໍາລັງຖືກກະທໍາການ ແລະ ຂໍ້ມູນໃດກໍາລັງຖືກເອີ້ນໃຊ້ໂດຍຄໍາສັ່ງຂໍ້ມູນເຫຼົ່ານັ້ນຈະຢູ່ພາຍໃນ ໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກສະເໜີກ່ອນຈະຖືກເອີ້ນໃຊ້ໂດຍ CPU ແຕ່ການບັນຈຸຂໍ້ມູນທັງໝົດໄວ້ໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳເປັນສິ່ງທີ່ເປັນໄປ ໄດ້ຍາກ ຈຶ່ງເກັບຂໍ້ມູນທີ່ຈໍາເປັນໄວ້ບາງສ່ວນທີ່ເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍກົງໄວ້ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາຊຶ່ງສາມາດຊີ້ໄປຫາຂໍ້ມູນອື່ນທີ່ຖືກຈັດ ເຂົ້າໄປໄວ້ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາຮອງໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ນິຍົມຖຶກໃຊ້ເປັນໜ່ວຍຄວາມຈໍາຮອງຂະໜາດໃຫຍ່ໃນຄອມພິວເຕີ້ສະໄໝໃໝ່ ເນື່ອງຈາກເປັນອຸປະກອນປະເພດທີ່ ສາມາດເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນໂດຍກົງ ຫຼື ແບບກຸ່ມໄດ້ (Direct-access storage devices: DASD) ມີຄວາມໂດດເດັ່ນດ້ານຄວາມໄວ, ຂະໜາດ ແລະ ຕົ້ນທຶນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໃນເທັກໂນໂລຍີຂອງອຸປະກອນເລເຊີໃນການບັນທຶກຂໍ້ມູນດ້ວຍການຍິງລໍາແສງລົງພື້ນຜິວເປັນຮູນ້ອຍໆ ແບບ micro scopic pits ທີ່ມີຊື່ເອີ້ນຫຼາຍຊື່ຕາມການມີວິທີການຜະລິດ ເຊັ່ນ: ຈານແສງ ຫຼື optical disk, CD ຫຼື ຄອມເພັກດິສ (compact disk) ຫຼື laser optical disk ຕໍ່ມາໄດ້ພັດທະນາຈົນກາຍມາເປັນ DVD ມາຈາກ digital video disk ໃນຊ່ວງທໍາອິດ ຫຼື digital versatile disk ໃນເວລາຕໍ່ມາ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນສື່ສະນິດກະຈາຍແສງ ທີ່ນິຍົມໃຊ້ກັບ PC ນິຍົມໃຊ້ເກັບຂໍ້ມູນຂະໜາດໃຫຍ່ປະເພດພາບ ພາບປະກອບສີໜັງສື ເພງມັລຕີມີເດຍ ລວມທັງ software.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນລະບົບຈານແສງຊະນິດທີ່ຍອມໃຫ້ມີການບັນທຶກຂໍ້ມູນໄດ້ພຽງເທື່ອດຽວ ຫຼັງຈາກການບັນທຶກຂໍ້ມູນແລ້ວບໍ່ສາມາດລຶບໄດ້ ແຕ່ສາມາດອ່ານໄດ້ຫຼາຍເທື່ອ ມັກເປັນທາງເລືອກໃຊ້ກັບໄມໂຄພີມໃນງາຍເອກະສານພາບເຊັ່ນ:ຫ້ອງສະໝຸດ, ແຟ້ມປະຫວັດຂອງກົມຕຳລວດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນສື່ື່ຊະນິດຈຳເປັນຕ້ອງມີກະແສໄຟຟ້າຫຼໍ່ລ້ຽງຕະຫຼອດເວລາ ເມື່ອໄຟຟ້າດັບ ຂໍ້ມູນທີ່ຖືກເກັບຢູ່ໃນສື່ຊະນິດນີ້ຈະສູນຫາຍ ໄດ້ແກ່: ຣີຈິສເຕີ, ແຄສ, ໜ່ວຍຄວາມຈຳເອເລັກໂຕຣນິກ. (Electronic Disk ສາມາດຜະລິດໃຫ້ເປັນ Non-Volatile ໄດ້).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂໍ້ມູນທີ່ເກັບບົນສື່ຂໍ້ມູນຊະນິດນີ້ຈະບໍ່ສູນຫາຍເມື່ອໄຟຟ້າດັບໄດ້ແກ່:ຈານແມ່ເລັກ, ເທບແມ່ເລັກ. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ ລະບົບໜ່ວຍເກັບທຸກຊະນິດສາມາດເພີ່ມຄວາມໄວໄດ້ໂດຍອາໄສແຄຊເຂົ້າມາຊ່ວຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແຄຊ (cache) ເປັນສວ່ນສໍາຄັນຂອງລະບົບຄອມພິວເຕີ ໂດຍປົກກະຕີຂໍ້ສົນເທດຈະຖືກເກັບໄວ້ພາຍໃນລະບົບໜ່ວຍເກັບຫຼັກ (ເຊັ່ນ ໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກ) ໃນຂະນະທີ່ມັນຖືກເອີ້ນໃຊ້ຈະຖືກຄັດລອກໄປໃຊ້ໃນລະບົໜ່ວຍເກັບທີ່ໄວກວ່າ (ເຊັ່ນ: ແຄຊ ) ຢ່າງຊົ່ວຄາວ ເມື່ອເຮົາຕ້ອງການສະເພາະບາງສວ່ນ ເຮົາກໍ່ຈະຄົ້ນຫາຈາກແຄຊກ່ອນຖ້າພົບເຫັນກໍ່ຈະຖືກໃຊ້ໂດຍກົງຈາກແຄຊ ແຕ່ຖ້າບໍ່ເຫັນ ກໍ່ຈະເລີ່ມຄົ້ນຫາຈາກລະບົບໜ່ວຍເກັບຫຼັກອີກເທື່ອໜຶ່ງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂປຣແກຣມຜູ້ໃຊ້ອາດຈະປະຕິບັດງານປົກກະຕິຂອງລະບົບ ໂດຍການສັ່ງໃຫ້ I/O ກະທໍາຄໍາສັ່ງຜິດປົກກະຕິ ຫຼື ໂດຍການເຂົ້າຈັບຈອງພື້ນທີ່ສະຫງວນໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາແທນລະບົບປະຕິບັດງານ ຫຼື ອາດສົ່ງຂີ້ເຫຍື້ອໃຫ້ CPU. ດັ່ງນັ້ນ, ເຮົາຈຶ່ງ ຄວນໃຊ້ກົນໄກການປົກປ້ອງ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າ ການຮຸກຮານນັ້ນຈະບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງລະບົບໄດ້. ການປົກປ້ອງຜູ້ໃຊ້ຈາກການກໍາທໍາ I/O ທີ່ຜິດປົກກະຕິ (ILLEGAL I/O) ສາມາດເຮັດໄດ້ໂດຍການກໍານົດໃຫ້ຄໍາສັ່ງກ່ຽວ ກັບ I/O ທຸກສະນິດຄໍາສັ່ງສິດທິ ຜູ້ໃຊ້ຈະບໍ່ມີສິດທິເອີ້ນໃຊ້ສັ່ງປະເພດ I/O ໄດ້ໂດຍກົງ ຕ້ອງໃຊ້ຜ່ານລະບົບປະຕິບັດງານເທົ່ານັ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເພື່ອຮັບປະກັນການປະຕິບັດງານທີ່ຖືກຕ້ອງ ເຮົາຕ້ອງປົກປ້ອງ Interrupt Vector (ຕາຕະລາງທີ່ເກັບຕົວຊີ້ໄປຫາ Interrupt Service) ບໍ່ໃຫ້ຖືກແກ້ຄ່າໂດຍໂປຣແກຣມຜູ້ໃຊ້ ແລະ ປົກປ້ອງຮູບແບບບໍລິການຈັງຫວະ (Interrupt Service Routine) ໃນລະບົບ ປະຕິບັດງານບໍ່ໃຫ້ຖືກແກ້ໃຂອີກດ້ວຍ ບໍ່ດັ່ງນັ້ນໂປຣແກຣມຜູ້ໃຊ້ອາດຂຽນບໍ່ທັນ ບໍລິການຂັດຈັ່ງຫວະໃໝ່ທັບລົງໄປແທນທີ່ອັນເກົ່າໂດຍລະບຸໃຫ້ກະໂດດໄປຫາໂປຣແກຣມທີ່ຜູ້ໃຊ້ຈົງໃຈຂຽນໄວ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ອີກວິທີໜຶ່ງທີ່ໃຊ້ປ້ອງກັນບັນຫາເພື່ອປະກັນວ່າລະບົບປະຕິບັດງານຈະເປັນຜູ້ເບິ່ງແຍງລະບົບໂດຍທີ່ເຮົາຈະຕ້ອງປົກປ້ອງໂປຣແກຣມຜູ້ໃຊ້ໃຫ້ມີຄວາມຕິດບ້ວງຍູໃນວັງວົນບໍ່ມຮູ້ຈັກຈົບ (Infinite Loop) ແລະ ບໍ່ຍອມສົ່ງຄືນການຄວບຄຸມໃຫ້ແກ່ ລະບົບປະຕິບັດງານ ວິທີ່ການນີ້ເຮົາຈະໃຊ້ Timer ເຊິ່ງເປັນຮາດແວເຂົ້າມາຊ່ວຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄວາມຕ້ອງການປັບປຸງປະໂຫຍດໃຊ້ສອຍຂອງລະບົບຄອມພິວເຕີ ນໍາໄປສູ່ການພັດທະນາຂອງລະບົບຫຼາຍໂປຣແກຣມ(Multiprogramming) ແລະ ແບ່ງເວລາກັນໃຊ້ເວລາ (Time Sharing) ທີ່ຍິນຍອມໃຫ້ຊັບພະຍາກອນຂອງລະບົບສາມາດຖືກໃຊ້ງານໄດ້ຈາກຫຼາຍໂປຣແກຣມ ແລະ ຫຼາຍຂະບວນການ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂປຣແກຣມເປັນລະບົບທີ່ຈະຄອຍຈັດຫາສະພາບແວດລ້ອມທີ່ອໍານວນຄວາມສະດວກໃນການພັດທະນາ ແລະ ປະຕິບັດງານກັບໂປຣແກຣມບາງສ່ວນຂອງໂປຣແກຣມລະບົບທີ່ວ່ານີ້ຄື ສວ່ນຕິດຕໍ່ກັບຜູ້ໃຊ້ຢ່າງງ່າຍໂດຍອາໃສການເອີ້ນລະບົບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນໂປຣແກຣມທີ່ໃຊ້ສ້າງ, ລົບ, ຄັດອອກ, ປ່ຽນຊື່, ພິມ, ສະແດງອອກທາງໜ້າຈໍ, ສະແດງລາຍຊື່ເອີ້ນໃຊ້ແຟ້ມ ແລະ ໄດເລັກທໍລີ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບາງໂປຣແກຣມທີ່ໃຊັສອບຖາມສະຖານະການຢ່າງງ່າຍໆ ຂອງລະບົບໄດ້ແກ່ວັນທີ ເວລາ ຂະໜາດຂອງໜ່ວຍຄວາມຈໍາ ແລະ Disk ທີ່ເຫຼືອຢູ່ຈໍານວນຜູ້ໃຊ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂປຣແກຣມບໍລິການຂໍ້ຄວາມ (Text Editor) ອາດມີໄວ້ໃຫ້ສ້າງ ແລະ ແກ້ໃຂເນື້ອຫາຂອງແຟ້ມທີ່ຈັດເກັບໄວ້ເທິງດິສ ຫຼື ເທບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການບັນຈຸ ແລະ ກະທໍາໂປຣແກຣມ (Program Loading And Execution) ພາຍຫຼັງໂປຣແກຣມປ່ຽນເປັນລະຫັດຈຸດ ໝາຍ Object Code ແລ້ວມັນຈະຖືກບັນຈຸເຂົ້າສູ່ໜ່ວຍຄວາມຈຳ ແລະ ປະຕິບັດງານ ລະບົບຄອຍຈັດຫາຕົວບັນຈຸສົມບູນ (Absolute Loaders) ຕົວບັນຈຸຕຳແໜ່ງ (Relocatable Loaders) ບັນຍາຍວິກິດການເຊື່ອມໂຍງ (Linkage Editors) ແລະ ຕົວບັນລຸສອນແທນ (Overlay Loaders) ໂປຣແກຣມລະບົບສໍາລັບແກ້ໄຂ (Debugging Systems) ທັງເປັນພາສາລະດັບສູງ ແລະ ພາສາເຄື່ອງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຕິດຕໍ່ສື່ສານ (Communication) ເປັນໂປຣແກຣມລະບົບຈະຕ້ອງຈັດຫາກົນໄກສໍາລັບການສ້າງການຕິດຕໍ່ແບບສະເ ໝືອນ (Virtual Connection) ລະຫວ່າງຂະບວນການຜູ້ໃຊ້ ແລະ ລະບົບຄອມພິວເຕີທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ໂດຍອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ ສາມາດສົ່ງຂໍ້ຄວາມຂອງຕົນໄປຫາໜ້າຈໍຂອງເຄື່ອງອື່ນ ຜ່ານເວບສົ່ງ E-Mail ການບັນທຶກເຂົ້າ ຈາກເຄື່ອງໃນໄລຍະໄກ ແລະ ການຖ່າຍໂອນແຟ້ມຈາກເຄື່ອງໜຶ່ງສູ່ເຄື່ອງໜຶ່ງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ຊັບຊ້ອນ ຂອງລະບົບປະຕິບັດງານສະໄໝທີ່ເກີດຈາກການອອກແບບໂຄງສ້າງ ໂດຍການ ແບ່ງສວ່ນປະກອບອອກເປັນສ່ວນຍ່ອຍໆ ທີ່ເອີ້ນວ່າ ໂມດູນ (Module) ແລະ ເປັນລໍາດັບຊັ້ນເພື່ອງ່າຍໃນການສ້າງ ແລະ ຫາບ່ອນຜິດ ແລະ ແກ້ໄຂ ເຊິ່ງລະບົບຂະໜາດໃຫຍ່ສະລັບສັບຊ້ອນດັ່ງກ່າວນີ້ລ້ວນປະກອບຂຶ້ນມາຈາກໜ່ວຍຍ່ອຍໆ ເຊິ່ງຖືກ ກໍານົດນໍາເຂົ້າ ນໍາອອກ ແລະ ໜ້າທີ່ໄວ້ຢ່າງຊັດເຈນ ປະກອບເຂົ້າກັນເປັນລະບົບຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ມີໂຄງສ້າງທີ່ໝັ້ນຄົງໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບທີ່ຂະໜາດຊັບຊ້ອນໃນປັດຈຸບັນ ອາດມາຈາກການເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍຂະໜາດນ້ອຍ ງ່າຍໆ ແລະ ເຕັມໄປດ້ວຍຂໍ້ຄວາມຈຳກັດທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ຕໍ່ມາພາຍຫຼັງກໍ່ໄດ້ການເປັນລະບົບໄດ້ມາດຕະຖານ ເຊັ່ນ MS-DOS ທີ່ເລີ່ມຕົ້ນຈາກລະບົບຂະໜາດນ້ອຍທີ່ໃຊ້ສໍາລັບເຄື່ອງຂະໜາດນ້ອຍຍ້ອນຂໍ້ຈຳກັດຂອງເຄື່ອງທີ່ບໍ່ຕ້ອງການໃຫ້ຊັບຊ້ອນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບປະຕິບັດງານໃນລະດັບທີ່ກ້າວໜ້າສາມາດຈໍາລອງ ພາບແວດລ້ອມຂອງເຄື່ອງໜຶ່ງໃຫ້ສາມາດປະຕິບັດງານເທິງໂຄງສ້າງພື້ນຖານຂອງອີກເຄື່ອງໜຶ່ງໄດ້ ໂດຍທີ່ໂປຣແກຣມຜູ້ໃຊ້ ຫຼື ໂປຣແກຣມປະຍຸກຄືວ່າກຳລັງປະຕິບັດງານຢູ່ເທິງເຄື່ອງເກົ່າເຊັ່ນ: ສາມາດຈໍາລອງເຄື່ອງ IBM ໃຫ້ເປັນຄືເຄື່ອງ DEC ໄດ້. ແນວຄິດນີ້ເອີ້ນວ່າ ເຄື່ອງສະເໝືອນ ເຊິ່ງລະບົບປະຕິບັດງານ VM ຂອງ IBM ໄດ້ເປັນຜູ້ນໍາຮອງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ຂະບວນການກໍ່ຄື ໂປຣແກຣມທີ່ຖືກກໍານົດນັ້ນເອງ ແຕ່ຂະບວນການມີຄວາມໝາຍຫຼາຍກວ່າລະຫັດ ໂປຣແກຣມເຊິ່ງບາງຄັ້ງເອີ້ນກັນວ່າ ສ່ວນຂໍ້ຄວາມ (Text section) ໂດຍລວມກິດຈະກຳປັດຈຸບັນເຊິ່ງຖືກແທນດ້ວຍຄ່າຂອງ ຕົວນັບໂປຣແກຣມ (Program counter) ແລະ ຄ່າຣີຈິດສະເຕີ (Register) ໂດຍປົກກະຕິຂະບວນການຈະປະກອບດ້ວຍຄ່າຂອງກອງຊ້ອນຂະບວນການ (Process stack ) ເຊິ່ງບັນຈຸດ້ວຍຂໍ້ມູນຊົ່ວຄາວ ເຊັ່ນ: ຄ່າພາລາມິເຕີ ເລກທີ່ຢູ່ກັບ (Return address) ແລະ ຕົວປ່ຽນສະເພາະທີ່ (Local variable) ກັບສ່ວນຂໍ້ມູນ (Data seation) ເຊິ່ງບັນຈຸດ້ວຍຄ່າຕົວປ່ຽນສ່ວນກາງ (Global variable).

---

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເທຣດຄື ໜ່ວຍຍ່ອຍຂອງຂະບວນການສື່ສານຖືກເຮັດວຽກໄດ້ ການແຕກຂະບວນການອອກເປັນຍ່ອຍໆກໍ່ເພື່ອໃຫ້ແຕ່ລະສ່ວນຍ່ອຍເຫຼົ່ານີ້ສາມາດກະຈາຍໄປເຮັດໃຫ້ການເຮັດວຽກຄູ່ຂະໜານກັນເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຜົນລັບໄດ້ໄວຂຶ້ນຕົວຢ່າງ ຖ້າມີຂະ ບວນການໜຶ່ງທີ່ກຳລັງດໍາເນີນງານ ຢູ່ຂະບວນການນີ້ຄືໂປຣແກຣມເອກະສານ ໃນຂະນະທີ່ຜູ້ກໍາລັງພິມຂໍ້ຄວາມລົງເອກະສານ ອາດຈະມີ Threads ໜຶ່ງເຮັດໜ້າທີ່ຄວບຄຸມການຮັບ ແລະ ສະແດງຜົນຂໍ້ຄວາມ ຂະນະທີ່ອີກ Threads ໜຶ່ງກໍາລັງເຮັດໜ້າທີ່, ກວດສອບຄໍາສະກົດຢູ່ ໃນເບື້ອງຫຼັງເທຣດເຫຼົ່ານີ້ຕ່າງເຮັດວຽກຄູ່ຂະໜານກັນໄປພ້ອມໆກັນໃນເວລາດຽວກັນ ແຕ່ມຸມມອງ CPU ຈະມີພຽງເທຣດດຽວເທົ່ານັ້ນທີ່ຖືກປະມວນຜົນໃນຂະນະໃດໜຶ່ງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ວັດຖຸປະສົງຂອງການເຮັດວຽກແບບຫຼາຍໂປຣແກຣມ (Multiprogramming) ຈະຕ້ອງພະຍາຍາມໃຫ້ມີຂະບວນການໃດຂະບວນການໜຶ່ງຖືກເຮັດວຽກຢູ່ຕະຫຼອດເວລາເພື່ອປະໂຫຍດການໃຊ້ສອຍຈາກ CPU ໃຫ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ ໃນຂະນະທີ່ລະບົບ ແບ່ງເວລາ ມີວັດຖຸປະສົງເພື່ອສະລັບ CPU. ໄປຫາຂະບວນການຕ່າງໆ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດຕອບສະໜອງຕໍ່ຜູ້ໃຊ້ໃຫ້ຫຼາຍທີ່ສຸດຄືໜຶ່ງຜູ້ໃຊ້ກໍາລັງໃຊ້ລະບົບຢູ່ພຽງຄົນດຽວ ລະບົບນີ້ຈຶ່ງເນັ້ນເວລາຕອບສະໜອງຂະບວນການຂອງຜູ້ໃຊ້ເພື່ອຄວາມເປັນທຳມະຊາດຂອງຜູ້ໃຊ້ທຸກຄົນ ສໍາລັບໃນລະບົບ CPU ຈະມີພຽງຂະບວນການດຽວເທົ່ານັ້ນທີ່ສາມາດດໍາເນີນງານຢູ່ ຖ້າມີຫຼາຍກວ່າ 1 ຂະບວນການຂະບວນການທີ່ເຫຼືອຈະຕ້ອງຖ້າຈົນ CPU ວ່າງແລ້ວຈຶ່ງສາມາດເຂົ້າໄປໃຊ້ງານຕໍ່ໄປ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເມື່ອລະບົບການຈັດລຳດັບເຂົ້າສູ່ລະບົບກໍ່ຈະຖືກນໍາໄປໃສ່ເຂົ້າໄວ້ໃນແຖວຖ້າວຽກ (job queue) ແຖວນີ້ຈະບັນຈຸໄວ້ດ້ວຍຂະບວນການທັງໝົດໃນລະບົບ ຂະບວນການທີ່ຝັງຢູ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກມີສະຖານະການພ້ອມ ແລະ ຖ້າເຂົ້າທໍາການຈະຖືກເກັບໄວ້ໃນລາຍການທີ່ເອີ້ນວ່າ ແຖວຖ້າພ້ອມ (Ready queue) ເຊິ່ງມີໂຄງສ້າງແບບລາຍການໂຍງ (Linked list) ສ່ວນຫົວ ແຖວຄອຍພ້ອມຈະເກັບຕົວຊີ້ເຊິ່ງຊີ້ໄປຫາຕຳແໜ່ງເລີ່ມຕົ້ນ ແລະ ສຸດທ້າຍ ຂອງ CPU ໃນລາຍການ ເຊິ່ງແຕ່ລະ PCB ຈະບັນຈຸໄວ້ ດ້ວຍຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບຕົວຊີ້ ທີ່ຊີ້ໄປຍັງບິດຖັດໄປໃນແຖວຖ້າພ້ອມ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂະບວນການຈະເຄື່ອນຍ້າຍໄປຕາມແຖວຖ້າຕ່າງໆ ຕະຫຼອດຊີວິດຂອງຂະບວນການ ລະບົບປະຕິບັດງານຈະເຮັດການເລືອກຂະບວນການມາຈາກແຖວຖ້າເຫຼົ່ານັ້ນໄປຫາສະຖານະການອື່ນ ຕາມໂຄງສ້າງການຈັດການລໍາດັບຂອງລະບົບປະຕິບັດການ ການເລືອກຂະບວນການຈະຖືກກະທໍາໂດຍການຈັດລໍາດັບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການທີ່ CPU ຈະສະຫຼັບກັນລະຫວ່າງຂະບວນໃດໆ ກໍ່ຕາມ ຈໍາເປັນຕ້ອງເກັບຂໍ້ມູນສະຖານະທີ່ຈໍາເປັນຂອງທັງຂະບວນການເກົ່າ ແລະ ໃໝ່ໄວ້ກ່ອນ ກິດຈະການນີ້ເອີ້ນວ່າ: ການສະຫຼັບບໍລິບົດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເມື່ອຂະບວນການເຮັດວຽກແລ້ວກໍ່ຈະລົບຕົວເອງຜ່ານທາງ Exit system call ຂອງລະບົບປະຕິບັດການຢູ່ຈຸດນີ້ ຂະບວນການອາດຄືນຄ່າຜົນຮັບບາງຢ່າງກັບໄປຫາຂະບວນການແມ່ (ຜ່ານທາງ Wait system call) ຈາກນັ້ນຈະປົດປ່ອຍຊັບພະຍາກອນທັງໝົດບໍ່ວ່າຈະເປັນທັງໜ່ວຍຄວາມຈຳແບບຖ່າຍພາບ ແລະ ຄືກັບການເປີດແຟ້ມ ແລະ I/O Buffer ກັບຄືນໄປຫາ ລະບົບປະຕິບັດງານ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເມື່ອຂະບວນການເຮັດວຽກແລ້ວກໍ່ຈະລົບຕົວເອງຜ່ານທາງ Exit system call ຂອງລະບົບປະຕິບັດການຢູ່ຈຸດນີ້ ຂະບວນການອາດຄືນຄ່າຜົນຮັບບາງຢ່າງກັບໄປຫາຂະບວນການແມ່ (ຜ່ານທາງ Wait system call) ຈາກນັ້ນຈະປົດປ່ອຍຊັບພະຍາກອນທັງໝົດບໍ່ວ່າຈະເປັນທັງໜ່ວຍຄວາມຈຳແບບຖ່າຍພາບ ແລະ ຄືກັບການເປີດແຟ້ມ ແລະ I/O Buffer ກັບຄືນໄປຫາ ລະບົບປະຕິບັດງານ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໃນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຂະບວນການຕ້ອງຕິດຕໍ່ປະສານງານກັນນັ້ນ ຂະບວນການສາມາດສື່ສານຂ້າມຂະບວນການໄດ້ ຜ່ານທາງການສື່ສານລະຫວ່າງຂະບວນການ ຫຼື IPC (Interprocess Communication : IPC) ໂດຍທີ່ IPC ຈະມີເງື່ອນໄຂອະນູຍາດໃຫ້ກົນໄກຕ່າງໆ ສາມາດສື່ສານກັນໄດ້ ແລະ ປະສານລະຫວ່າງເວລາຂະບວນການໄດ້. IPC ເປັນກົນໄກສໍາຄັນທີ່ຖືກນໍາ ໄປໃຊ້ປະໂຫຍດໄດ້ເປັນຢ່າງດີໃນສະພາບແວດລ້ອມຂອງລະບົບກະຈາຍ (Distributed systems) ເຊິ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງມີການ ສື່ສານລະຫວ່າງຂະບວນການທີ່ຢູ່ຂ້າມເຄື່ອງໃນລະບົບເຄື່ອຂ່າຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຟັງຊັນຂອງລະບົບຂ່າວສານຈະອະນຸຍາດໃຫ້ຂະບວນການສາມາດສື່ສານກັບຂະບວນການອື່ນໄດ້ ໂດຍຈໍາເປັນຕ້ອງມີການໃຊ້ຊັບພະຍາກອນ ຫຼື ຂໍ້ມູນຮ່ວມກັນ ໂດຍ IPC ຈະຈັດກຽມການດໍາເນີນຢ່າງນ້ອຍ 2 ຢ່າງ ໄດ້ແກ່ Send (Message) ແລະ receive (Message) ສໍາລັບການສື່ສານ ໂດຍອາໃສຊ່ອງທາງເອີ້ນວ່າ: ການເຊື່ອມໂຍງການສື່ສານ (Communication link) ຂະບວນການທີ່ທຳການສ້າງການເຊື່ອມໂຍງຂະບວນການທີ່ທຳໜ້າທີ່ຮັບເສຍກ່ອນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເທຣດຜູ້ໃຊ້ຈະປະຕິບັດງານຢູ່ເໜືອ Kernel ແລະ ເອີ້ນໃຊ້ໂດຍຫຼັງເທຣດ (Thread library) ທີ່ລະດັບຜູ້ໃຊ້ການສ້າງຈັດລໍາດັບ ແລະ ຈັດການ Threads ທັງໝົດເປັນໜ້າທີ່ໂດຍກົງຂອງຄັ້ງ Threads ບໍ່ແມ່ນ Kernel ເນື່ອງຈາກ Kernel ຈະບໍ່ຮັບຮູ້Thread ລະດັບຜູ້ໃຊ້. ດັ່ງນັ້ນ, ການສ້າງ ແລະ ການຈັດລໍາດັບຈະເຮັດວຽກພາຍໃນອານາບໍລິເວນຜູ້ໃຊ້ຈະບໍ່ຖືກແຊກແຊງຈາກ Kernel ເຖິງວ່າການເຮັດວຽກກຽວກັບການສ້າງ ແລະ ການຈັດການທີ່ລະດັບ Threads ຜູ້ໃຊ້ຈະສາມາດດໍາເນີນໄປໄດ້ຢ່າງໄວ້ ວາແຕ່ບາງກໍລະນີອາດ ເກີດບັນຫາໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Kernel Thread ຈະຖືກການສະໜັບສະໜູນການເຮັດວຽກໂດຍກົງຈາກລະບົບປະຕິບັດການການສ້າງຈັດລໍາດັບ ແລະ ຈັດ Threads ຈະກະທໍາໂດຍ Kernel ພາຍໃນອາຄານບໍລິເວນເຄີເນເຊິ່ງຈະເຮັດວຽກແລ້ວຊ້າກ່ວາຜູ້ໃຊ້ ເນື່ອງຈາກຖືກກະທໍາໂດຍລະບົບປະຕິບັດການໃນແຕ່ລະຂະນະທີ່ Threads ເຮັດໜ້າທີ່ບັອກ (System call Kernel) ຍັງສາມາດຈັດລໍາດັບໃຫ້ Thread ໃນ Aplication ອື່ນເຂົ້າເພື່ອດໍາເນີນການໄດ້. ນອກຈາກນັ້ນ ໃນສະພາບແວດລ້ອມແບບ Multiprocessor. Kernel ຍັງສາມາດຈັດລໍາດັບ Threads ຢູ່ຕົວປະເມີນຜົນໄດ້ອີກດ້ວຍໃນລະບົບປະຕິບັດການ Windows NT, Solaris ແລະ Digital UNIX ລ້ວນສະໜັບສະໜູນ Kernel threads.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບປະຕິບັດການຫຼາຍລະບົບສະໜັບສະໜູນທັງ Threads ຜູ້ໃຊ້ ແລະ Kernel thread ເຊິ່ງຖືເປັນການດຳເນີນງານຕາມແບບຈໍາລອງ ແລະ Multithreads ປະກອບດ້ວຍ Many-to-one, one-to-one ແລະ Many-to-Many ໂດຍມີຮູບແບບການທໍາງານແຕກຕ່າງກັນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແບບຈໍາລອງ Many-to-one ຈະທຳການລວບລວມສົ່ງ (map) Threads ລະດັບຜູ້ໃຊ້ທຸກເທຣດໄປຫາ Kernel Threads ພຽງ Threads ດຽວ. ການຈັດການກ່ຽວກັບ Threads ຈະທໍາພາຍໃນອານາບໍລິເວນຜູ້ໃຊ້. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງມີຄວາມໄວ ແລະ ປະສິດທິພາບສູງແຕ່ຖ້າມີ Threads ໃດ Threads ໜຶ່ງທໍາການບັອກ (System call) ຂະບວນການທັງໝົດຈະຖືກບັອກດ້ວຍ ແລະ ເນື່ອງຈາກຈະມີພຽງ Threads ດຽວເທົ່ານັ້ນທີ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງ Kernel ຂະນະໃດຂະນະໜຶ່ງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແບບຈໍາລອງ One-to-One ຈະທໍາການສົ່ງ Threads ຜູ້ໃຊ້ແຕ່ລະ Threads ໄປຍັງ Kernel Threads ແຍກເປັນຄູ່ໆກັນໄປຈຶ່ງສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ຫຼາຍກວ່າແບບຈໍາລອງ Many-to-one ເພາະສາມາດເຮັດແບບຄູ່ຂະໜານກັນໄປໄດ້ ແລະ ອານຸຍາດໃຫ້ຫຼາຍ Threads ສາມາດເຮັດວຽກຢ່າງຄູ່ຂະໜານຢູ່ Multiprocessor ໄດ້ອີກດ້ວຍແຕ່ບັນຫາແບບຈໍາລອງກໍຄື ມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍສູງ ແລະ ໃຫ້ປະສິດທິພາບຕໍ່າກ່ວາແບບທໍາອິດ ເນື່ອງຈາກທຸກຄັ້ງທີ່ມີການສ້າງ Threads ຜູ້ໃຊ້ຈໍາເປັນຕ້ອງສ້າງ Kernel Threads ຂຶ້ນມາຄວບຄູ່ກັນໄປສະເໝີຈິ່ງສ້າງພາວະໃຫ້ແກ່ Aplication ນັ້ນໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຈັດລໍາດັບ CPU (CPU scheduling) ຖືເປັນພື້ນຖານຂອງລະບົບປະຕິບັດການແບບ Multiprogram ໂດຍການຈັດລໍາດັບ CPU ລະຫວ່າງກຸ່ມຂະບວນການຕ່າງໆ ນີ້ຈະເຮັດໃຫ້ລະບົບປະຕິບັດການສາມາດເພີ່ມ ປະສິດຕິພາບແກ່ລະບົບຄອມພິວເຕີໄດ້ ເນື້ອໃນບົດນີ້ຈະອະທິບາຍແນວຄິດພື້ນຖານກ່ຽວກັບການຈັດລະດັບ ແລະ ຂັ້ນຕອນວິທີການຈັດລະດັບແບບຕ່າງໆ ລວມທັງການຈັດລໍາດັບໃນ Multiprocessor ແລະ ລະບົບເຮັດວຽກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຈາກການສັງເກດພຶດຕິກຳຂອງຂະບວນການຕ່າງໆຈະເຫັນວ່າ ການດຳເນີນງານຂອງຂະບວນການຈະປະກອບດ້ວຍຮອບ CPU (CPU cycle) ແລະ ຮອບການຖ້າ I/O (I/O wait cycle) ຂະບວນການຈະສະລັບໄປມາລະຫວ່າງຮອບທັງສອງນີ້ ເມື່ອຂະບວນການກະທໍາຈະເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການໃຊ້ CPU (CPU burst) ແລ້ວມາໃຊ້ I/O (I/O burst). ຈາກນັ້ນ, ກໍ່ກັບໄປໃຊ້ CPU ແລະ I/O ອີກເປັນເຊັ່ນນີ້ໄປເລື້ອຍໆໃນທີ່ສຸດການໃຊ້ CPU ຄັ້ງສຸດທ້າຍກໍ່ສິ້ນສຸດລົງ ເມື່ອ ການດໍາເນີນການສິ້ນສຸດລົງ ສ່ວນໃຫຍ່ພາວະທີ່ມີການເອີ້ນໃຊ້ I/O ຈະມີສູງກວ່າການໃຊ້ CP.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເມື່ອໃດກໍຕາມທີ່ CPU ວ່າງ ລະບົບປະຕິບັດການຈະຕ້ອງເລືອກຂະບວນການຂື້ນມາ 1 ຂະບວນການຈາກແຖວທີ່ລໍຖ້າ ເຊີ່ງຢູ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາເຂົ້າດໍາເນີນງານຕໍ່ການເລືອກຂະບວນການນີ້ເປັນໜ້າທີ່ຂອງຕົວຈັດລໍາດັບໄລຍະສັ້ນ ຫຼື ຕົວຈັດລໍາດັບ CPU.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ອົງປະກອບອີກປະການໜຶ່ງໃນຟັງຊັນການຈັດລຳດັບ CPU ກໍຄືໂປຣແກຣມເລືອກຈ່າຍງານເຊິ່ງເປັນໂມດູລ (Module) ທີ່ນິຍົມໃຫ້ຂະບວນການເຂົ້າຄອບຄອງ CPU ເມື່ອມັນຖືກຄັດເລືອກໂດຍຕົວຈັດລຳດັບແບບໄລຍະສັ້ນມີໜ້າທີ່ຕໍ່ໄປນີ້:
– ເຮັດການສະຫຼັບບໍລິບົດ.
– ເຮັດການສະຫຼັບໄປມາຂອງໂມດູລໂໝດຜູ້ໃຊ້ງານ.
– ຂ້າມໄປຕຳແໜ່ງທີ່ຢູ່ທີ່ຖືກຕ້ອງໃນໂປຣແກໜມຜູ້ໃຊ້ເພື່ອເລີ່ມຕົ້ນໂປຣແກຣມໃໝ່.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເງື່ອນໄຂຂອງການຈັດລຳດັບສາມາດແບ່ງອອກເປັນ 2 ປະເພດໄດ້ແກ່: ເງື່ອນໄຂການຕັດສິນໃຈທີ່ເນັ້ນຜູ້ໃຊ້ (User-oriented) ແລະ ການເນັ້ນລະບົບ (System-oriented) ໂດຍເງື່ອນໄຂທີ່ເນັ້ນຜູ້ໃຊ້ເປັນຫຼັກຈະກ່ຽວຂ້ອງກັບພຶດຕິກໍາຂອງລະບົບເຊີ່ງເປັນທີ່ຍອມຮັບໄດ້ຂອງຜູ້ໃຊ້ແຕ່ລະຄົນ ຫຼື ຂະບວນການ ເຊັ່ນ: ອັດຕາການຕອບສະໜອງສ່ວນເງື່ອນໄຂການຕັດສິນໃຈເຊີ່ງເນັ້ນທີ່ລະບົບຈະກ່ຽວຂ້ອງກັບການໃຊ້ປະໂຫຍດຢ່າງເຕັມປະສິດທິພາບຂອງ CPU ເປັນຫຼັກເຊັ່ນ: ປະລິມານວຽກທັງໝົດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກ CPU (CPU Utilization) ຄືພະຍາຍາມໃຫ້ CPU ເຮັດວຽກຢູ່ຕະຫຼອດເວລາເທົ່າທີ່ຈະເປັນໄປໄດ້ ເໝາະສໍາລັບລະບົບທີ່ມີການຄໍານວນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍສະເລ່ຍລວມກັນ ແຕ່ເງື່ອນໄຂນີ້ບໍ່ເໝາະສໍາລັບລະບົບຜູ້ໃຊ້ຄົນດຽວ ແລະ ລະບົບເຮັດວຽດວຽກແບບທັນທີ ນະໂຍບາຍນີ້ເນັ້ນທີ່ລະບົບເປັກຫຼັກ ແລະ ກ່ຽວກັບປະສິດທິພາບໂດຍກົງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ປະລິມານງານ (Throughput) ໝາຍເຖິງການຄໍານຶງເຖີງຈໍານວນຂະບວນການທັງໝົດທີ່ສົມບູນຕໍ່ໜ່ວຍເວລານະໂຍບາຍນີ້, ເຊິ່ງຈະເນັ້ນທີ່ລະບົບເປັນຫຼັກ ແລະ ກ່ຽວຂ້ອງກັບປະສິດທິພາບໂດຍກົງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເວລາຄົບຮອບວຽນວຽກງານ (Turnaround time) ເປັນຊ່ວງເວລາຕັ້ງແຕ່ສົ່ງວຽກໄປຈົນແລ້ວສົມບູນ ເວລາຄົບວົງງານຈະເປັນຜົນລວມທັງໝົດຂອງຊ່ວງເວລາທີ່ເຂົ້າໄປຢູ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາ ເວລາລໍຖ້າໃນແຖວຖ້າພ້ອມ ເວລາການກະທໍາການເທີງ CPU ແລະ ເວລາໃຊ້ I/O ນະໂຍບາຍແບບນີ້ເໝາະກັບລະບົບແບບກຸ່ມ ເນັ້ນທີ່ຜູ້ໃຊ້ເປັນຫຼັກ ແລະ ກ່ຽວຂ້ອງກັບປະສິດທິພາບໂດຍກົງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເວລາລໍຖ້າ (Waiting time) ເປັນຈໍານວນເວລາທີ່ຂະບວນການລໍຖ້າຢູ່ໃນແຖວຖ້າພ້ອມ ບໍ່ກ່ຽວກັບເວລາທີ່ກະທຳການ ຫຼື ໃຊ້ I/O ເນັ້ນທີ່ຜູ້ໃຊ້ເປັນຫຼັກ ແລະ ກ່ຽວຂ້ອງກັບປະສິດທິພາບໂດຍກົງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເວລາຕອບສະໜອງ (Response time) ໃນລະບົບໂຕ້ຕອບ (Interactive system) ອາດບໍ່ສົນໃຈເລື່ອງເວລາຄົບວົງງານ ແຕ່ສົນໃຈເວລາຕອບສະໜອງເປັນຫຼັກ ເຊີ່ງເປັນເວລາຕັ້ງແຕ່ເມື່ອສົ່ງຄຳຮ້ອງຂໍອອກໄປຈົນເລີ່ມໄດ້ຮັບການຕອບສະໜອງກັບມາເປັນເທື່ອທຳອິດ ບໍ່ແມ່ນເວລາທີ່ໄດ້ຜົນລັບຄືແບບເວລາຄົບວົງງານ ເໝາະສໍາລັບສະພາບແວດລ້ອມແບບແບ່ງເວລາທີ່ເນັ້ນຄວາມເປັນທຳມະຊາດຕໍ່ຜູ້ໃຊ້ໂດຍລວມເປັນນະໂຍບາຍທີ່ເນັ້ນຜູ້ໃຊ້ເປັນຫຼັກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຈັດລຳດັບ CPU ນັ້ນກ່ຽວຂ້ອງກັບບັນຫາການຕັດສິນໃຈວ່າຈະຈັດສັນ CPU ໃຫ້ຂະບວນການໃດທີ່ຖ້າຢູ່ໃນແຖວລໍຖ້າພ້ອມ ເຊິ່ງມີຂັ້ນຕອນຂອງວິທີຕ່າງໆ ທີ່ຈຳນຳສະເໜີດັ່ງນີ້:
– ການຈັດລຳດັບແບບມາກ່ອນໄດ້ກ່ອນ (FCFS – First-Come, First-Served)
– ການຈັດລຳດັບແບບວຽກສັ້ນສຸດໄດ້ກ່ອນ (SJF – Shortest-Job-First)
– ການຈັດລຳດັບຕາມລຳດັບຄວາມສຳຄັນ (Priority Scheduling)
– ການຈັດລຳດັບແບບວິທີວົງຮອບ (Round-Robin Scheduling)
– ການຈັດລຳດັບແບບແຖວຫຼາຍລະດັບ (Multilevel Queue Scheduling)
– ການຈັດລຳດັບແບບແຖວຄອຍປ້ອນຫຼາຍລະດັບ (Multilevel Feedback-Queue Scheduling)

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຈັດລໍາດັບແບບມາກ່ອນໄດ້ກ່ອນ ຫຼື ບາງເທື່ອເອີ້ນວ່າ ເຂົ້າກ່ອນອອກກ່ອນ ເປັນຂັ້ນຕອນວິທີທີ່ງ່າຍ ແລະ ກົງໄປກົງມາທີ່ສຸດວິທີໜຶ່ງ, ຂະບວນການໃດທີ່ຮ້ອງຂໍ CPU ກ່ອນຈະໄດ້ CPU ໄປກ່ອນ ໃນການໃຊ້ງານວິທີການນີ້ ເມື່ອຂະບວນການເຂົ້າໄປແຖວຖ້າພ້ອມກໍຈະມີ PCB ເຊື່ອມໂຍງໄປທາງທ້າຍຂອງແຖວຖ້າ ເປັນລໍາດັບໄປ ເມື່ອ CPU ວ່າງກະຈະເລືອກຂະບວນການທີ່ຢູ່ຫົວແຖວເຂົ້າໄປ CPU ແລະ ລົບຂະບວນການນີ້ອອກຈາກແຖວໄປແບບນີ້ໄປເລື້ອຍໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂັ້ນຕອນວິທີແບບວຽກສັ້ນສຸດໄດ້ກ່ອນນີ້ກ່ຽວຂ້ອງກັບຂະໜາດຂອງເວລາທີ່ຂະບວນການຕ້ອງການໃຊ້ CPU ໃນ ເທື່ອຕໍ່ໄປໂດຍພິຈາລະນາຈາກເວລາຄັ້ງສຸດທ້າຍທີ່ຂະບວນການນັ້ນໃຊ້ CPU ເປັນເກນ ເມື່ອ CPU ວ່າງກໍ່ຈະຈັດສັນເວລາໃຫ້ແກ່ຂະບວນການທີ່ຕ້ອງການໃຊ້ເວລາ CPU ນ້ອຍທີ່ສຸດຖ້າມີຫຼາຍຂະບວນການທີ່ຕ້ອງການເວລາ CPU ຕໍ່ໄປ ຂະໜາດເທົ່າກັນກໍ່ຈະໃຊ້ວິທີແບບມາກ່ອນໄດ່ກ່ອນເຂົ້າມາຊ່ວຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການກໍານົດໃຫ້ແຕ່ລະຂະບວນການມີໝາຍເລກລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນກໍາກັບໄວ້ ເຊັ່ນ: 0 ເຖິງ 7 ຫຼື 0 ເຖິງ 4095 ໂດຍແຕ່ລະບົບອາດກໍານົດຄວາມສໍາຄັນຈາກຕົວເລກນ້ອຍ (ສໍາຄັນສູງສຸດ) ໄປຫຼາຍ (ສໍາຄັນຕໍ່າສຸດ) ຫຼື ຫຼາຍ (ສໍາຄັນສູງສຸດ) ໄປໜ້ອຍ (ສໍາຄັນຕໍ່າສຸດ) ກໍ່ໄດ້, ການຈັດສັນ CPU ຈະຢຶດຕາມລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນຂອງແຕ່ລະຂະບວນການ ໝາຍເຖີງຂະບວນການທີ່ມີໝາຍເລກລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນຫຼາຍກວ່າຈະຖືກເລືອກເຮັດໃຫ້ແລ້ວກ່ອນ ແລ້ວຈິ່ງເຮັດຂະບວນການທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນຂອງລໍາດັບຮອງລົງໄປໃນກໍລະນີທີ່ມີລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນເທົ່າກັນຢູ່ຫຼາຍຂະບວນການ ກໍຈະໃຊ້ວິທີມາກ່ອນໄດ້ກ່ອນເຂົ້າມາຊ່ວຍ. ນອກຈາກນັ້ນ ການຈັດລໍາດັບດ້ວຍວິທີນີ້ອາດເປັນແບບບັງຄັບ ຫຼື ບໍ່ບັງຄັບກໍ່ໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ວິທີນີ້ໄດ້ຮັບການອອກແບບສໍາລັບລະບົບແບ່ງເວລາ ເປັນວິທີການຄືກັນກັບແບບມາກ່ອນໄດ້ກ່ອນ, ແຕ່ເພີ່ມວິທີທີ່ສາມາດບັງຄັບໃຫ້ສະລັບຂະບວນການໄດ້ ໂດຍບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງຖ້າໃຫ້ຂະບວນການໜື່ງເຂົ້າໃຊ້ CPU ຈົນກວ່າຈະສໍາເລັດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຈັດລໍາດັບປະເພດນີ້ຈະແບ່ງກະບວນການທັງໝົດອອກເປັນກຸ່ມໆ ແລະ ແຍກຕາມລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນຂອງວຽກເຊັ່ນ: ແບ່ງວຽກອອກເປັນ 2 ກຸ່ມຕາມປະເພດຂອງວຽກໄດ້ແກ່ວຽກປະເພດພື້ນໜ້າ (Foreground) ຫຼື ວຽກແບບໂຕ້ຕອບ ແລະ ວຽກປະເພດພື້ນຫຼັງ (Background) ຫຼື ວຽກປະເພດກຸ່ມ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂດຍປົກກະຕິການຈັດລໍາດັບແບບແຖວຄອຍຫຼາຍລະດັບ ຂະບວນການຕ່າງໆຈະຖືກຈັດໃຫ້ຢູ່ໃນ ແຖວລໍຖ້າແຕ່ລະປະເພດຢ່າງຖາວອນໂດຍບໍ່ມີການຍ້າຍຂ້າມແຖວ ຫຼື ການປ່ຽນປະເພດຂອງແຖວເຊິ່ງວິທີການນີ້ງ່າຍຕໍ່ການຈັດການ ແລະ ບໍ່ເສຍເວລາໃນການສະລັບບໍລິບົດແຕ່ບໍ່ມີຄວາມຍືດຍຸ່ນ ສ່ວນການຈັດລໍາດັບແບບແຖວຄອຍແບບປ້ອນກັບຫຼາຍລະດັບຈະຍອມໃຫ້ມີການຂ້າມແຖວໄດ້ ແນວຄິດນີ້ຈະມີການແບ່ງກຸ່ມຂອງຂະບວນການໃຫ້ແຕກຕ່າງ ກັນຕາມຄຸນລັກສະນະຂອງການໃຊ້ເວລາ CPU ເປັນສໍາຄັນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບຄອມພິວເຕີທີ່ໃຊ້ CPU ຫຼາຍຕົວເຊັ່ນການປະມວນຜົນແບບຄູ່ຂະໜານ ໃນເວລາດຽວກັນ ທີ່ເຮົາເອີ້ນວ່າ Multi-Processor ຈະເຮັດໃຫ້ບັນຫາການຈັດລໍາດັບນີ້ຊັບຊ້ອນຂື້ນ ເພາະບໍ່ວ່າການຈັດລໍາດັບ CPU ດຽວກໍຍັງບໍ່ມີວິທີການທີ່ດີທີ່ສຸດທີ່ສາມາດຮັບມືກັບທຸກສະຖານະການໄດ້. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມການຈັດລໍາດັບ ແບບມັດຕິໂປເຊັນເຊີນີ້ຍັງຄົງມຸ່ງໄປສະເພາະກຸ່ມຂອງຕົວປະມວນຜົນແບບເອກະພັນ (Homogeneous) ກ່າວຄືການປະມວນຜົນເຫຼົ່ານັ້ນມີຄຸນລັກສະນະດຽວກັນໃນແງ່ຂອງຄວາມສາມາດໃນການໃຊ້ງານໂດຍທີ່ເຮົາສາມາດໃຊ້ຕົວປະມວນຜົນຕົວໃດກໍໄດ້ທີ່ວ່າງຢູ່ໃຫ້ມາຊ່ວຍໃນການດໍາເນີນການກະບວນການຕ່າງໆທີ່ຢູ່ໃນແຖວຄອຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຄໍານວນການຈັດລຳດັບການເຮັດວຽກແບບທັນທີ (Real-Time Scheduling) ແບ່ງອອກເປັນ 2 ປະເພດໄດ້ແກ່ລະບົບແບບທັນທີແບບເຂັ້ມງວດ (Hard Real Time) ແລະ ແບບເຮັດວຽກແບບທັນທີແບບບາງເບົາ (Soft Real Time).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຫຼັກການພື້ນຖານຂອງການອອກແບບລະບົບປະຕິບັດງານດັ່ງກ່າວກໍຄື ການຈັດການພາວະພ້ອມກັນ (Concurrency) ການປະສານເວລາ (Synchronization) ລວມທັງການສື່ສານລະຫວ່າງຂະບວນການ, ການແບ່ງປັນ, ການແຂ່ງຂັນໃຊ້ ຊັບພະຍາກອນ ແລະ ການປະສານເວລາຂອງກິດຈະກຳ. ທັງໝົດທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກຂະບວນການ ແລະ ການຈັດສັນເວລາ CPU ໃຫ້ແກ່ຂະບວນການເຫຼົ່ານັ້ນ ການຈັດການດັ່ງກ່າວບໍ່ພຽງແຕ່ໃຊ້ສໍາລັບສະພາບແວດລ້ອມແບບ Multiprocessing ຫຼື ການກະຈາຍເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງໃຊ້ສໍາລັບລະບົບໜ່ວຍປະມວນຜົນດຽວກັນອີກດ້ວຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ສ່ວນວິກິດ (Critical Section) ໝາຍເຖິງການທີ່ໃນລະບົບໜື່ງປະກອບດ້ວຍຂະບວນການ ຫຼື ເທຣດຈໍານວນຈິງ ໃນການຄວບຄຸມເຂົ້າເຖິງຊັບພະຍາກອນທີ່ສາມາດໃຊ້ຮ່ວມກັນໄດ້ໂດຍຂະບວນການ ຫຼື ເທຣດທັງໝົດນັ້ນ ສາມາດເຮັດໄດ້ໂດຍການກຳນົດໃຫ້ແຕ່ລະເທຣດຈະມີສ່ວນຂອງລະຫັດທີ່ເອີ້ນວ່າ: ສ່ວນວິກິດ (Critical Section). ເຊິ່ງເທຣດອາດໃຊ້ການປ່ຽນແປງຄ່າຂອງຕົວປ່ຽນ ລວມທັງການແກ້ໄຂຕາຕະລາງຂຽນແຟ້ມ ແລະ ອື່ນໆ ຄຸນລັກສະນະສໍາຄັນຂອງລະບົບນີ້ກໍຄື ເມື່ອມີເທຣດໜຶ່ງກຳລັງເຮັດວຽກ ຢູ່ໃນສ່ວນວິກິດຈະຕ້ອງບໍ່ມີເທຣດໃດໆທີ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ເຂົ້າສ່ວນວິກິດນີ້ໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເຊມາຟໍ  (Semaphore) ເປັນຕົວປ່ຽນຈໍານວນເຕັມ (Integer) ທີ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງຄໍາສັ່ງໄດ້ໂດຍຜ່ານຄໍາສັ່ງປະຕິບັດການມາດຕະຖານ 2 ຄໍາສັ່ງປະຕິບັດການແບບພາວະຄົບໜ່ວຍ (Atomic operation) ໄດ້ແກ່ Wait ແລະ Signal.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບັນຫາສໍາຄັນກ່ຽວກັບການປະສານເວລາ ເຊິ່ງເປັນພື້ນຖານໃນການໃຊ້ແກ້ໃຂບັນຫາການຄວບຄຸມພ້ອມກັນໃນລະບົບປະຕິບັດການ ບັນຫາທີ່ຖືກໃຊ້ທົດສອບເທັກນິກການກະສານເວລາແບບໃໝ່ ລວມທັງການໃຊ້ Semaphore ໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ ບັນຫາເຫຼົ່ານີ້ປະກອບດ້ວຍ:
– ບັນຫາ Boundeed-Buffer
– ບັນຫາຜູ້ອ່ານ-ຜູ້ຂຽນ
– ບັນຫານັກປະຊາບໍລິໂພກ

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບັນຫາ Boundeed-Buffer ບາງເທື່ອເອີ້ນວ່າ ບັນຫາຜູ້ຜະລິດ-ບໍລິໂພກ (Producer/consumer problem) ມັກມີບັນຫາທີ່ນິຍົມໃຊ້ການທົດສອບປະສິດທິພາບຂອງເຕັກນິກການປະສານເວລາ ບັນຫາຂອງ Boundeed-Buffer ກໍຄືຜູ້ຜະລິດຄົນໜື່ງ ຫຼື ຫຼາຍກວ່າການຜະລິດຂໍ້ມູນບາງຊະນິດ (ລະບຽບອັກສະລະ) ແລະ ສົ່ງໃນບັບເຟີ ແລະ ມີຜູ້ບໍລິໂພກພຽງຄົນດຽວ ເທົ່ານັ້ນເທົ່າທີ່ສາມາດຈັບຂໍ້ມູນອອກມາຈາກ Buffer ໃນຂະນະໃດນຶ່ງ ລະບົບຕ້ອງກຳນົດເງື່ອນໄຂເພື່ອປ້ອງກັນການເກີດ ການຊ້ອນທັບໃນການປະຕິບັດງານ Buffer ນັ້ນໝາຍ ຄວາມວ່າ ຢູ່ຂະນະໃດໜຶ່ງຈະມີ (ຜູ້ຜະລິດ-ບໍລິໂພກ) ພຽງຄົນດຽວເທົ່າ ນັ້ນທີ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງ Buffer ໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບັນຫາຜູ້ອ່ານຜູ້ຂຽນ (Readers/Writers Problem) ຖືວ່າເປັນບັນຫາສໍາຄັນອີກບັນຫາໜື່ງທີ່ໃຊ້ໃນການທົດສອບກົນໄກການແກ້ໃຂບັນຫາກ່ຽວກັບການຄວບຄຸມພາວະພ້ອມກັນບັນຫານີ້ຄືມີພື້ນທີ່ຂໍ້ມູນເຊິ່ງໃຊ້ຮ່ວມກັນໄດ້ລະຫວ່າງຂະບວນການຕ່າງໆທັງໝົດ ພື້ນທີ່ດັ່ງກ່າວ ອາດເປັນແຟ້ມ ບັອກຂອງໜ່ວຍຄວາມຈໍາຮ່ວມກັນ ຫຼື Register ໜ່ວຍປະມວນຜົນກໍ່ໄດ້ ມີຂະບວນການຈໍານວນມັກທີ່ຕ້ອງການອ່ານ (readers) ພື້ນທີ່ດັ່ງກ່າວພຽງຢ່າງດຽວ ແລະ ມີຂະບວນການທີ່ຕ້ອງການຂຽນ (Writers) ໃນພື້ນທີ່ດັ່ງກ່າວພຽງຂະບວນການດຽວ ການຈັດການຈະຕ້ອງເຂົ້າກັນ ດັ່ງເງື່ອນໄຂດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:
– ຜູ້ອ່ານສາມາດອ່ານແຟ້ມໄດ້ຫຼາຍຄົນພ້ອມກັນ.
– ຖ້າມີຜູ້ຂຽນພຽງຜູ້ດຽວເທົ່ານັ້ນສາມາດຂຽນແຟ້ມຢູ່ທີ່ເວລາໃດໜຶ່ງ.
– ຖ້າຜູ້ຂຽນຢາກທີ່ຈະຂຽນແຟ້ມຈະບໍ່ມີຜູ້ອ່ານຜູ້ໃດອ່ານແຟ້ມນັ້ນໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຕົວເຝົ້າສັງເກດ (Moniters) ເປັນການສ້າງພາສາໂປຣແກຣມລະດັບສູງທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ເຊັ່ນດຽວກັນກັບ Semaphore ແຕ່ງ່າຍທີ່ຈະຄວບຄຸມການເຝົ້າສັງເກດ, ນໍາໄປສູ່ໃນການໃຊ້ພາສາໂປຣແກຣມຫຼາຍປະເພດເຊັ່ນ: Concurrent PASCAL, PADCAL-PLUS, Modula-2, modula-3 ແລະ java. ພາສາໂປຣແກຣມເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ຈັດກຽມໄວ້ໃນ ໂປຣແກຣມ (Programlibrary) ຜູ້ພັດທະນາສາມາດໃຊ້ການປິດກັ້ນເຝົ້າສັງເກດອອບເຈັກໃດໆກໍໄດ້ຄ້າຍໆກັບການເຊື່ອມໂຍງ (Lined list) ທີ່ສາມາດປິດກັ້ນທຸກລາຍການເຊື່ອມໂຍງໄດ້ພຽງເທື່ອດຽວ ປິດກັ້ນແຕ່ລະການເຊື່ອມໂຍງ ຫຼື ປິດກັ້ນສ່ວນປະກອບຂອງການເຊື່ອມໂຍງແຕ່ລະລາຍການໄດ້ສະດວກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ພາວະຢຸດຊະງັກໝາຍເຖິງ ເມື່ອກະບວນການຈໍານວນຫຼາຍແຂ່ງຂັນກັນເຂົ້າໃຊ້ຊັບພະຍາກອນທີ່ມີຈຳນວນຈຳກັດອາດເກີດສະຖານະການທີ່ກະບວນການຮ້ອງຂໍຊັບພະຍາກອນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນນັ້ນຍັງບໍ່ວ່າງຂະນະນັ້ນ ໃນກໍລະນີເຊັ່ນນີ້ກະບວນການນັ້ນກໍຈະເຂົ້າສູ່ພາວະຖ້າ. ອາດມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ທີ່ກະບວນການທີ່ຢູ່ໃນພາວະນັ້ນມີໂອກາດປຽນສະຖານະເລີຍເນື່ອງຈາກຊັບພະຍາກອນທີ່ກໍາລັງຮ້ອງຂໍນັ້ນກໍາລັງຖືກຄອບຄອງໂດຍກະບວນການອື່ນທີ່ຢູ່ໃນພາວະຖ້າເຊັ່ນດຽວກັນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ພາວະພາວະຢຸດຊະງັກເປັນພາວະທີ່ບໍ່ພຶງປະສົງເມື່ອເກີດພາວະພາວະຢຸດຊະງັກຂື້ນກະບວນການທັງໝົດຈະບໍ່ສາມາດກະທໍາການຈົນສໍາເລັດ ແລະ ຊັບພະຍາກອນຂອງລະບົບຈະຖືກຍຶດໄວ້ຕະຫຼອດເວລາໂດຍກີດກັ້ນບໍ່ໃຫ້ວຽກອື່ນເລີ່ມຕົ້ນໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເງື່ອນໄຂຂໍ້ນີ້ກໍຄືການຖືຊັບພະຍາກອນປະເພດທີ່ບໍ່ສາມາດໃຊ້ຮ່ວມກັນໄດ້ຈະຕ້ອງຖືແຕ່ພຽງຜູ້ດຽວເທ່ານັ້ນ ໃນລະຫວ່າງທີ່ກະບວນການໃຊ້ງານສ່ວນຊັບພະຍາກອນທີ່ສາມາດໃຊ້ຮ່ວມກັນໄດ້ບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງຖືແບບເອກກະສິດທິກໍໄດ້ ຊັບພະຍາກອນທີ່ບໍ່ສາມາດໃຊ້ຮ່ວມກັນໄດ້ ເຊັ່ນເຄື່ອງພິມບໍ່ອານຸຍາດໃຫ້ຖືກໃຊ້ພ້ອມໆກັນຫຼາຍກະບວນການໃນຂະນະທີ່ເປີດແຟ້ມແບບອ່ານຢ່າງດຽວເປັນຊັບພະຍາກອນທີ່ສາມາດກະທໍາໄດ້ທີ່ລະພ້ອມໆກັນໂດຍຫຼາຍກະບວນການ ດັ່ງນັ້ນ ກະບວນການຈຶ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງຖ້າຊັບພະຍາກອນປະເພດໃຊ້ຮ່ວມກັນໄດ້ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມເປັນໄປໄດ້ທີ່ຈະປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ເກີດ ເງື່ອນໄຂການບໍ່ໃຫ້ເກີດຮ່ວມຂໍ້ນີ້ໄດ້ເນື່ອງຈາກຊັບພະຍາກອນບາງຊະນິດມີຄຸນລັກສະນະທີ່ບໍ່ສາມາດແບ່ງປັນໄດ້ໃນຕົວເອງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ວິທີການກວດກາ ແລະ ການກູ້ຄືນພາວະຢຸດຊະງັກນັ້ນລວນມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍເກີດຂື້ນບໍ່ພຽງແຕ່ ການໃຊ້ຈ່າຍການດໍາເນີນການຂອງການບຳລຸງຮັກສາຂໍ້ມູນທີ່ຈຳເປັນ ແລະ ການເຮັດວຽກຂອງຂັ້ນຕອນວິທີນັ້ນທີ່ຍັງລວມເຖີງຄວາມເສຍຫາຍທີ່ອາດເກີດຂື້ນຈາກການກູ້ພາວະຢຸດຊະງັກນັ້ນອີກດ້ວຍ. ຖ້າຊັບພະຍາກອນໃນລະບົບມີພຽງໜ່ວຍດຽວເຮົາສາມາດໃຊ້ຂັ້ນຕອນການກວດຫາພາວະຢຸດຊະງັກດ້ວຍການໃຊ້ກຣາບຈັດສັນຊັບພະຍາກອນທີ່ເອີ້ນວ່າກຣາບຖ້າ (Wait-for graph) ໂດຍກາຍປັບແຕ່ງໂໝດ ແລະ ເສັ້ນໂຍງຂອງ ຊັບພະຍາກອນໃຫ້ເໝາະສົມ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເມື່ອຕັດສິນໃຈເລືອກວິທີແບບການກວດກາ ຫາພາວະຢຸດຊະງັກກໍສະແດງວ່າຍອມຮັບໃຫ້ມີການຢຸດຊະງັກເກີດຂຶ້ນໄດ້ໃນ ລະບົບ ແລະ ຈາກນັ້ນຈຶ່ງໃຊ້ກຳມະວິທີຕ່າງໆເພື່ອບັນເທົາພາວະຢຸດຊະງັກທາງໜຶ່ງກໍຄືກາຍບອກໃຫ້ຜູ້ປະຕິບັດງານຮູ້ວ່າເກີດພາວະຢຸດຊະງັກຂື້ນ ແລະ ອະນຸຍາດໃຫ້ຜູ້ປະຕິບັດງານກັບສະຖານະການນັ້ນດ້ວຍມື ແລະ ທາງໜຶ່ງຄືໃຫ້ລະບົບກູ້ຄືນ(Recover) ຈາກພາວະຢຸດຊະງັກແບບອັດຕະໂນມັດການແກ້ບັນຫາດັ່ງກ່າວສາມາດເຮັດໄດ້ 2 ວິທີ.
– ວິທີທີ່ງ່າຍໆວິທີທໍາອິດຄືການຍົກເລີກກະບວນການກາງທາງກະບວນການໜຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍກະບວນການເພື່ອຍຸດພາວະການຖ້າແບບວົງກົມ.
– ວິທີທີ່ 2 ຄືການບັງຄັບດຶງຊັບພະຍາກອນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງອອກຈາກການຖືຄອບຄອງຂອງກະບວນການໜຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍກະບວນການທີ່ຢູ່ໃນພາວະຢຸດຊະງັກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກເປັນສູນກາງຂອງການດໍາເນີນການຂອງລະບົບຄອມພິວເຕີຍຸກໃໝ່ເຊິ່ງໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກຈະປະກອບດ້ວຍແຖວລໍາດັບຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ຢູ່ໃນຮູບຂອງຄໍາ (Word) ຫຼື ໄບທ (Byte) ໂດຍແຕ່ລະໄບທ ຈະມີການລະບຸເລກທີ່ຢູ່ (Address) ຂອງຕົວເອງ ການໃຊ້ໜ່ວຍຄວາມຈໍາເຮັດໄດ້ໂດຍການອ່ານ ຫຼື ການຂຽນເລກທີ່ຢູ່ຕ່າງໆເຫຼົ່ານີ້ລວມທັງການດຶງ ຄໍາສັ່ງອອກຈາກໜ່ວຍຄວາມຈຳ ເພື່ອສົ່ງຄ່າໃຫ້ກັບໂປຣແກຣມນັບຄໍາສັ່ງ (Program counter) ໂດຍຄໍາສັ່ງເຫຼົ່ານີ້ຈະຖືກດຶງມາ ແລະ ເກັບທີ່ຕໍາແໜ່ງໜ່ວຍຄວາມຈໍາຮູບແບບການເຮັດວຽກຂອງຮອບຄໍາສັ່ງເຄື່ອງແລະການປະຕິບັດງານຕາມຄໍາສັ່ງ (Instruction-execution cycle) ຈະມີຂັ້ນຕອນການເຮັດວຽກດັ່ງນີ້:
– ໄປນຳມາ (Fetch)
– ⁠ຖອດລະຫັດ (Decode)
– ⁠ກະທຳການ (Execution)

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂດຍປົກກະຕິໂປຣແກຣມທີ່ຢູ່ເທິງຈານບັນທຶກ ຈະເປັນແຟ້ມຂໍ້ມູນທີ່ຢູ່ໃນຮູບຂອງຖານສອງທີ່ພ້ອມເຮັດວຽກ (Binary executable file) ຫຼື ທີ່ເອີ້ນວ່າລະຫັດເຄື່ອງ (Machine code) ເຊິ່ງໂປຣແກຣມຕ້ອງນໍາອອກຈາກໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກ ແລະ ແທນທີ່ດ້ວຍກະບວນການທີ່ຈະເຮັດວຽກ ເຊິ່ງຂື້ນຢູ່ກັບການຈັດການໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກທີ່ຈະໃຊ້ກະບວນການຕ້ອງມີການຍ້າຍຂໍ້ມູນລະຫວ່າງຈານບັນທຶກ ແລະ ໜ່ວຍຄວາມຈໍາຕະຫຼອດການເຮັດວຽກການສະສົມຂອງກະບວນການໃນຈານບັນທຶກທີ່ລໍຖ້າຢູ່ເພື່ອຈະເຂົ້າມາເຮັດວຽກຢູ່ໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກນັ້ນຈະເອີ້ນວ່າ: ແຖວຄອຍຂາເຂົ້າ (Input queue).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂະບວນການຈໍາເປັນຕ້ອງຢູ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳ ລັກສະນະການເຮັດວຽກແຕ່ອາດຖືກສັບປ່ຽນ (Swap) ໄປເກັບໄວ້ໃນໜ່ວຍເກັບຊົ່ວຄາວໄດ້ແລ້ວຖືກນໍາກັບມາໃໝ່ເພື່ອເຮັດວຽກຕໍ່ໃນລະບົບການເຮັດວຽກແບບຫຼາຍໂປຣແກຣມທີ່ໃຊ້ການຈັດ ຕາຕະລາງການເຮັດວຽກແບບວຽນທຽນເມື່ອສ່ວນແບ່ງເວລາ (Time quantum) ສິ້ນສຸດລົງຕົວຈັດການໜ່ວຍຄວາມຈຳຈະທໍາ ການຍ້າຍກະບວນການປະຈຸບັນອອກແລ້ວເອົາກະບວນການໃໝ່ເຂົ້າມາເຮັດວຽກແທນ, ໃນຂະນະດຽວກັນຕົວ ຈັດຕາຕະລາງເຮັດວຽກຂອງໜວ່ຍປະມວນຜົນກາງກໍ່ຈະຈັດເວລາໃຫ້ກະບວນການໃໝ່ໄດ້ເຮັດວຽກແດ່ຈະເຫັນວ່າມີການສັບ ປ່ຽນກັນກັບກະບວນການໃໝ່ຈາກໜວ່ຍຄວາມຈຳຫຼັກໄປຍັງໜ່ວຍເກັບໂປຣແກຣມຊົ່ວຄາວ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກຖືກແບ່ງເປັນ 2 ສ່ວນຄື: ສ່ວນໜຶ່ງສໍາລັບລະບົບປະຕິບັດການ ແລະ ອີກສ່ວນໜຶ່ງສໍາລັບຜູ້ໃຊ້ເຊິ່ງອາດຈະຢູ່ໃນຕຳແໜ່ງລຸ່ມສຸດ ຫຼື ຕຳແໜ່ງເທິງສຸດຂອງໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກແຕ່ໂດຍປົກກະຕີແລ້ວຕາຕະລາງການຂັດຈັງຫວະ ຈະຢູ່ໃນຕຳແໜ່ງລຸ່ມສຸດຂອງໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກ. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງເປັນການສະດວກ ແລະ ປອດໄພກວ່າທີ່ຈະໃຫ້ລະບົບປະຕິບັດ ການຢູ່ໃນຕໍາແໜ່ງລຸ່ມນີ້ດ້ວຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເມື່ອລະບົບໄດ້ຈັດສັນພື້ນທີ່ວ່າງໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກໃນກະບວນການແລ້ວກະບວນການນັ້ນຈະຖືກນໍາໄປຍັງຕຳແໜ່ງທີ່ຈັດໄວ້ໃຫ້ ແລະ ເລີ່ມເຮັດວຽກເນື່ອງຈາກມີຫຼາຍກະບວນການຢູ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກພ້ອມກັນຈຶ່ງຕ້ອງມີການປ້ອງກັນ ກະບວນການຕ່າງໆບໍ່ໃຫ້ອອກນອກເຂດຂອງຕົນໂດຍໃຊ້ Register ທີ່ປ່ຽນແປງໄດ້ດ້ວຍ Register ຖານ ແລະ Register ຂອບເຂດ (BOUNDARY REGISTER) ເຊິ່ງເປັນການກໍານົດຕຳແໜ່ງແບບສຳພັນ ສາມາດຍ້າຍຕໍາແໜ່ງຂອງໂປຣແກຣມໄດ້ໃນຂະນະເຮັດວຽກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບາງກໍລະນີເຮົາອາດຕ້ອງການປ່ຽນແປງຂະໜາດຂອງລະບົບປະຕິບັດງານລະຫວ່າງທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ ຄ່າ Register ຖານກໍຕ້ອງປ່ຽນແປງຕາມດ້ວຍເຊັ່ນ ລະບົບປະຕິບັດງານມີໂປຣແກຣມຂອງຕົວຄວບຄຸມອຸປະກອນ ແລະ ທີ່ພັກຂອງຂໍ້ມູນເຊິ່ງບໍ່ຄອຍໄດ້ໃຊ້ຈຶ່ງແຍກສ່ວນນີ້ອອກໄປເກັບໄວ້ໃນຈານແມ່ເຫຼັກໄດ້ໂດຍບໍ່ຕ້ອງນໍາມາໄວ້ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາຫຼັກພ້ອມໂປຣແກຣມຫຼັກຂອງລະບົບປະຕິບັດການເພື່ອໃຫ້ມີພື້ນທີ່ສໍາລັບຜູ້ໃຊ້ຫຼາຍທີ່ສຸດສ່ວນທີ່ແຍກໄວ້ນີ້ເອີ້ນວ່າພາວະຊົ່ວຄາວ (Transient) ເຊິ່ງຈະຖືກນໍາເຂົ້າໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກ ເມື່ອຕ້ອງການເທົ່ານັ້ນເຮັດໃຫ້ຂະໜາດຂອງລະບົບມີການປ່ຽນແປງຂະນະເຮັດ ວຽກ. ເຊິ່ງຈະມີ 2 ວິທີຄື:
– ວິທີການແບ່ງໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກເປັນຍ່ອຍໆທີ່ມີຂະໜາດຄົງທີ່ (Fixed-Size Partition).
– ⁠ວິທີການແບ່ງໜ່ວຍຄວາມຈຳອອກເປັນຫຼາຍໆສ່ວນ (Multiple-Partition Method).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂັ້ັ້ນຕອນໃນການຈັດສັນພື້ນທີ່ໜ່ວຍຄວາມຈຳມີ 3 ວິທີ:
– First-Fit
– Best-Fit
– Worst-Fit

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

First-Fit ຄືການເລືອກພື້ນທີ່ທຳອິດ ທີ່ພົບວ່າມີຂະໜາດໃຫຍ່ກວ່າ ຫຼື ມີຂະໜາດເທົ່າກັບພື້ນທີ່ທີ່ຕ້ອງການ ໂຄງການຄົ້ນຫາພື້ນທີ່ວ່າງນີ້ອາດເລີ່ມຕົ້ນຫາຕັ້ງແຕ່ຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງກຸ່ມພື້ນທີ່ວ່າງ ຫຼື ເລີ່ມຕົ້ນຄົ້ນຫາຈາກຈຸດທີ່ຢຸດລົງຈາກການຄົ້ນຫາຄັ້ງກ່ອນໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Best-Fit ຄືການເລືອກພື້ນທີ່ທີ່ມີຂະໜາດໃກ້ຄຽງກັບຂະໜາດພື້ນທີ່ທີ່ຕ້ອງການຫຼາຍທີ່ສຸດ (ເຮັດໃຫ້ເກີດຊ່ອງວ່າງ ນ້ອຍທີ່ສຸດ) ການຄົ້ນຫາພື້ນທີ່ວ່າງແບບນີ້ຈະຕ້ອງກວດເບິ່ງພື້ນທີ່ວ່າງທັງໝົດໃນລະບົບຖ້າໄດ້ມີການຮຽງພື້ນທີ່ວ່າງໄວ້ຕາມລໍາດັບ ຂະໜາດການຄົ້ນຫາກໍຈະໄວ້ຂື້ນວິທີ່ນີ້ຈະເຮັດໃຫ້ເກີດພື້ນທີ່ວ່າງທີ່ເກີດຂື້ນໃໝ່ມີຂະໜາດນ້ອຍທີ່ສຸດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Worst-Fit ຄືເລືອກພື້ນທີ່ທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ກວ່າຂະໜາດພື້ນທີ່ທີ່ຕ້ອງການຫຼາຍທີ່ສຸດ (ເຮັດໃຫ້ເກີດຊ່ອງວ່າງໃໝ່ ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ) ການຄົ້ນຫາຕ້ອງກວດເບິ່ງພື້ນທີ່ວ່າງທັງໝົດໃນລະບົບນອກຈາກຈະມີການເອີ້ນໄວ້ແລ້ວ ວິທີນີ້ມີແນວຄິດວ່າການເລືອກຈະເຮັດໃຫ້ເກີດພື້ນທີ່ວ່າງໃໝ່ທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ສຸດອາດນໍາໄປໃຊ້ຕໍ່ໄປຫຼາຍກວ່າວິທີເໝາະສຸດເຮັດໃຫ້ພື້ນທີ່ວ່າງ ທີ່ເກີດໃໝ່ມີຂະໜາດນ້ອຍທີ່ສຸດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການແຕກກະຈາຍແບບພາຍນອກ (External fragmentation) ໝາຍຄວາມວ່າໃນຂະນະທີ່ກະບວນການຖືກບັນຈຸໜ່ວຍຄວາມຈໍາ ແລະ ຖືກນໍາອອກໄປຈາກລະບົບໜ່ວຍຄວາມຈໍາຈະຖືກແບ່ງເປັນສ່ວນຍ່ອຍໆນ້ອຍໆຫຼາຍສ່ວນ ເຮັດໃຫ້ລະບົບບໍ່ສາມາດບັນຈຸກະບວນການໃໝ່ໄດ້ອີກ ທັງທີ່ພື້ນທີ່ວ່າງຂອງລະບົບໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳມີຂະໜາດໃຫຍ່ພໍເນື່ອງຈາກພື້ນທີ່ວ່າງເຫຼົ່ານັ້ນບໍ່ໄດ້ຢູ່ຕິດຕໍ່ກັນເປັນພື້ນດຽວກັນແຕ່ກັບກະແຈກກະຈາຍໄປທົ່ວໜ່ວຍຄວາມຈຳ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການສະລັບໜ້າ (Paging) ສາມາດເຮັດໃຫ້ກະບວນການເຂົ້າໄປຢູ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກໄດ້ໂດຍບໍ່ຕ້ອງມີພື້ນທີ່ ທີ່ລຽນຕໍ່ເນື່ອງກັນທັງຂະບວນການສາມາດໃຊ້ເນື້ອທີ່ວ່າງຍ່ອຍໆທີ່ກະແຈກກະຈາຍກັບໂດຍບໍ່ເສຍໄປການສະລັບໜ້າເປັນການແບ່ງພື້ນທີ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາ ແລະ ໃນກະບວນການອອກເປັນໜ້າໆແຕ່ລະໜ້າຈະເທົ່າກັນການສັບປ່ຽນຂະບວນການເຂົ້າອອກ ຈາກໜ່ວຍຄວາມຈໍາໄປທີ່ເກັບຂໍ້ມູນຊົ່ວຄາວເຮັດໄດ້ງ່າຍຂຶ້ນເນື່ອງຈາກທຸກໜ້າມີຂະໜາດເທົ່າກັນໝົດບັນຫາການສູນເສຍພື້ນທີ່ພາຍນອກຈຶ່ງໝົດໄປການເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນອາດຈະຊ້າລົງການບີບອັດຂໍ້ມູນບໍ່ຕ້ອງຖືກນໍາມາໃຊ້ວິທີ່ການແບ່ງໜ້າຈໍເປັນທີ່ນິຍົມໃນລະບົບປະຕິບັດງານຫຼາຍລະບົບເພາະມີຂໍ້ດີຫຼາຍຢ່າງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄວາມສໍາຄັນຂອງການຈັດໜ່ວຍຄວາມຈໍາໂດຍວິທີການສະລັບໜ້າເຂົ້າມາຊ່ວຍໃນການແບ່ງມຸມມອງລະຫວ່າງຜູ້ໃຊ້ກັບມຸມມອງຂອງພື້ນທີ່ໃນໜ່ວຍຄວາມຈໍາກາຍະພາບ ທີ່ປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ເບິ່ງເຫັນສ່ວນຂອງໜ່ວຍຄວາມຈຳທີ່ແທ້ຈິງໄດ້ ໂດຍລະບົບປະຕິບັດການຈະເຮັດໜ້າທີ່ແປງສ່ວນທີ່ຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງການໄປເປັນສ່ວນຂອງໜ່ວຍຄວາມຈໍາແບບກາຍະພາບໃຫ້ອີກຫນຶ່ງຕໍ່.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການສູນເສີຍພື້ນທີ່ຍ່ອຍພາຍນອກເຊິ່ງເກີດພື້ນທີ່ວ່າງຢູ່ກະຈັດກະຈາຍກັນ ແລະ ແຕ່ລະພື້ນທີ່ມີຂະໜາດນ້ອຍເກີນໄປສໍາລັບຂະບວນການໜຶ່ງ ໜຶ່ງຂະບວນການອາດຈະຕ້ອງຖ້າຈົນມີພື້ນທີ່ວ່າງພໍ ຫຼື ລະບົບອາດຕ້ອງບີບອັດໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼັກເພື່ອໃຫ້ເກີດພື້ນທີ່ວ່າງທີ່ຕໍ່ເນື່ອງກັນ ໃຫ້ມີຂະໜາດໃຫຍ່ພໍໃນກໍລະນີທີ່ພື້ນທີ່ຫວ່າງບໍ່ພຽງພໍ ໂຕຈັດຕາຕະລາງການເຮັດວຽກໜ່ວຍປະມວນຜົນກາງອາດຖ້າ ຫຼື ຂ້າມໄປເບິ່ງຂະບວນການທີ່ມີລະດັບສັກຕ່ຳກວ່າກໍໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໜ່ວຍຄວາມຈຳສະເໝືອນ (Virtual memory) ເປັນເທັກນິກທີ່ສາມາດເຮັດວຽກຕໍ່ຂະບວນການທັງໝົດໄດ້ ໂດຍຂະບວນການເຫຼົ່ານີ້ບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງບັນຈຸໜ່ວຍຄວາມຈໍາໄວ້ທັງໝົດ. ຂໍ້ດີທີ່ເຫັນໄດ້ຂອງວິທີນີ້ກໍຄືໂປຣແກຣມສາມາດມີຂະໜາດໃຫຍ່ກວ່າໜ່ວຍຄວາມຈໍາແທ້ໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການສະຫລັບໜ້າຕາມຄໍາຂໍທັນທີນັ້ນສົ່ງຜົນໂດຍກົງຕໍ່ປະສິດທິພາບຂອງລະບົບຄອມພິວເຕີຢ່າງມີວີໃນສໍາຄັນຂອງການຄໍານວນຊ່ວງເວລາເຂົ້າເຖິງປະສິດທິຜົນ (Effective access time) ຊ່ວງຂອງໜ່ວຍຄວາມຈຳທີ່ມີການສະຫລັບໜ້າຕາມຄໍາຂໍທັນທີ່ ລະບົບຄອມພິວເຕີສ່ວນຫຼາຍ ຖ້າບໍ່ມີການຜິດໜ້າ ຊ່ວງເວລາໜ່ວຍຄວາມຈຳ ໃຊ້ຕົວຫຍໍ້ວ່າ MA (Memory-access) ມີຄ່າ ລະຫວ່າງ 10 ເຖິງ 200 ນາໂນວິນາທີ ແຕ່ຖ້າເກີດການຜິດໜ້າ ເຮົາຕ້ອງອ່ານໜ້າທີ່ຕ້ອງການຈາກຈານບັນທຶກແລ້ວຈຶ່ງຈະເຂົ້າເຖິງຄ່າທີ່ຕ້ອງການ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຈັດວາງລະບົບແຟ້ມ (File system management) ຖືເປັນໜ້າທີ່ສໍາຄັນອີກຢ່າງໜຶ່ງຂອງລະບົບປະຕິບັດງານທີ່ ຮູ້ຈັກລະບົບປະຕິບັດງານນັ້ນທີ່ໃກ້ຊິດກັບຜູ້ໃຊ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ ຂໍ້ມູນຕ່າງໆໃນລະບົບຄອມພີວເຕີເຊິ່ງເປັນທີ່ຮູ້ຈັກຂອງລະບົບ ປະຕິບັດງານນັ້ນຈະຖືກຈັດເກັບຢູ່ໃນຮູບແບບຂອງແຟ້ມປະເພດຕ່າງໆ ສໍາລັບມຸມມອງຂອງຜູ້ທີ່ໃຊ້ແລ້ວ ລະບົບແຟ້ມ (File system) ຄືພາບທັງໝົດຂອງລະບົບປະຕິບັດງານເພາະວ່າລະບົບແຟ້ມເປັນກົນໄກສໍາລັບການຈັດເກັບ ແລະ ເຂົ້າເຖິງໂປຣແກຣມຕ່າງໆໄດ້ຂອງລະບົບປະຕິບັດງານລວມເຖິງລະບົບຜູ້ໃຊ້ຂອງລະບົບຄອມພິວເຕີ. ດັ່ງນັ້ນ, ລະບົບແຟ້ມຈຶ່ງປະກອບ ດ້ວຍ 2 ສ່ວນໄດ້ແກ່: ໜ່ວຍລວມຂອງແຟ້ມຕ່າງໆ ແລະ ໂຄງສ້າງຂອງສາລະບົບ ເຊິ່ງໃນການຈັດກຽມຂໍ້ມູນຕ່າງໆຂອງແຟ້ມທັງໝົດໃນລະບົບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແຟ້ມຄືຂໍ້ມູນ ແລະ ອ້າງອີງເຖິງຂໍ້ທີ່ໃຊ້ໃນການອ້າງອີງແຟ້ມມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມຊະນິດຂອງລະບົບປະຕິບັດງານ ແຕ່ແຟ້ມເຫຼົ່ານັ້ນທັງໝົດຈະມີຄຸນລັກສະນະທີ່ຊັດເຈນ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍ:
– ຊື່ (Name)
– ຕົວລະບຸ (Identifier)
– ⁠ປະເພດ (Type)
– ⁠ບ່ອນຢູ່ (Location)
– ⁠ຂະໜາດ (Size)
– ⁠ການປ້ອງກັນ(Protection)
– ⁠ເວລາ ວັນເດືອນປີ ແລະ ຂໍ້ມູນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຜູ້ໃຊ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແມ່ນລັກສະນະຂອງແຟ້ມທີ່ຖືກຈັດເກັບໄວ້ໃນຮູບແບບທີ່ມະນຸດເຂົ້າໃຈໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນປ້າຍບອກເອກະລັກ ມັກໃຊ້ເປັນຕົວເລກໃນການລະບຸແຟ້ມທີ່ຢູ່ໃນລະບົບ ເປັນຮູບແບບທີ່ມະນຸດບໍ່ສາມາດອ່ານໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເພື່ອບອກວ່າຕ້ອງການລະບົບໃດໃນການສະໜັບສະໝູນແຟ້ມຊະນິດຕ່າງໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນຕົວຊີ້ຫາອຸປະກອນ ແລະ ສະຖານທີ່ທີ່ແຟ້ມນັ້ນຢູ່.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນການບອກຂະໜາດຂອງແຟ້ມເຊິ່ງຈະເປັນຮູບແບບເມກາໄບທ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂໍ້ມູນທີ່ໃຊ້ໃນການຄວບຄຸມການເຂົ້າເຖິງເພື່ອພິຈາລະນາວ່າໃຜສາມາດອ່ານ, ຂຽນ, ແກ້ໄຂ ,ແລະ ອື່ນໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຂໍ້້ມູນສ່ວນນີ້ປະກອບມີ: ວັນເວລາທີ່ສ້າງ, ແກ້ໄຂລ່າສຸດ, ແລະ ໃຊ້ລ່າສຸດ. ສຳລັບໄວ້ໃຊ້ປະໂຫຍດໃນການປ້ອງກັນ, ກວດກາ ແລະ ຄວາມປອດໄພ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເນື່ອງຈາກແຟ້ມຄື ແບບຂໍ້ມູນນາມມະທໍາ (Abstract data type) ທີ່ໃຊ້ນິຍາມຄຸນລັກສະນະຂອງແຟ້ມ ເຮົາສົນໃຈກ່ຽວກັບຄໍາສັ່ງປະຕິບັດງານທີ່ສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ໂດຍລະບົບປະຕິບັດງານທຸກຊະນິດທີ່ມີຄໍາສັ່ງປະຕິບັດພື້ນຖານກ່ຽວກັບແຟ້ມຢູ່ 6 ຊະນິດດ້ວຍກັນ ປະກອບມີ:
– ການສ້າງແຟ້ມ
– ການຂຽນແຟ້ມ
– ການອ່ານແຟ້ມ
– ການຍ້າຍຕຳແໜ່ງພາຍໃນຂອງແຟ້ມ
-ການລຶບແຟ້ມ
– ການຕັດຖິ້ມແຟ້ມ

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແຟ້ມຕ່າງໆຈະຈັດເກັບຂໍ້ມູນໄວ້ ເມື່ອຂໍ້ມູນຖືກໃຊ້ວຽກ ຂໍ້ມູນດັ່ງກ່າວຈະຕ້ອງເຂົ້າເຖິງແລ້ວອ່ານໄປຫາໜ່ວຍຄວາມຈໍາຂອງຄອມພິວເຕີ ຂໍ້ມູນໃນແຟ້ມອາດຖືກເຂົ້າເຖິງໄດ້ຫຼາຍວິທີ ບາງລະບົບຈັດກຽມເຂົ້າເຖິງແຟ້ມໄວ້ພຽງວິທີດຽວ ໃນ ຂະນະທີ່ລະບົບອື່ນໆ ເຊັ່ນ IBM ຈະສະໜັບສະໜູນເຂົ້າເຖິງແຟ້ມໄດ້ຫຼາຍວິທີ ຈຶ່ງເປັນໜ້າທີ່ຂອງຜູ້ອອກແບບໂປຣແກຣມປະຍຸກທີ່ຈະຕ້ອງເລືອກ ສິ່ງນີ້ເປັນບັນຫາໃຫຍ່ຂອງການອອກແບບ ວິທີການເຂົ້າເຖິງ (Access method) ຂໍ້ມູນທີ່ຖືກຈັດເກັບໄວ້ ໃນແຟ້ມຈະມີວີທີພື້ນຖານຢູ່ 2 ວິທີໄດ້ແກ່: ການຕາມເຂົ້າລໍາດັບ ແລະ ການເຂົ້າເຖິງໂດຍກົງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການເຂົ້າເຖິງໂດຍລໍາດັບເປັນວິທີການເຂົ້າເຖິງທີ່ງ່າຍທີ່ສຸດເອີ້ນວ່າ (Sequential access) ຂໍ້ມູນໃນແຟ້ມຈະຖືກເຂົ້າເຖິງ ໂດຍລໍາດັບ ເລີ່ມຈາກລະບຽນທີ່ 1 ຈາກນັ້ນຈຶ່ງໄປຫາລະບຽນຖັດໄປເລື້ອຍໆ ວິທີນີ້ເປັນການເຂົ້າເຖິງແບບທໍາມະດາ ຕົວຢ່າງ ໂປຣແກຣມບັນນາທິການ ແລະ ຕົວແປພາສາ ມັກເຂົ້າເຖິງແຟ້ມແບບນີ້ ຂໍ້ມູນໃນແຟ້ມຈະຖືກເຂົ້າເຖິງໂດຍລໍາດັບ ເລີ່ມຈາກລະບຽນທີ່ 1 ຈາກນັ້ນຈຶ່ງໄປຫາລະບຽນຖັດໄປເລື້ອຍໆ ວິທີນີ້ເປັນການເຂົ້າເຖິງແບບທໍາມະດາ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການເຂົ້າເຖິງໂດຍກົງ (Direct access) ບາງເທື່ອເອີ້ນວ່າ ການເຂົ້າເຖິງແບບສຳພັນ (Relative access) ແຟ້ມຖືກສ້າງຂື້ນມາເປັນການກວດກາ ມີຄວາມຍາວຄົງທີ່ ເຊິ່ງຍອມໃຫ້ໂປຣແກຣມອ່ານ ແລະ ຂຽນລົງລະບຽນໄດ້ຢ່າງວ່ອງໄວ ໂດຍ ບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງຮຽງລໍາດັບ ການເຂົ້າເຖິງໂດຍກົງເປັນພື້ນຖານຂອງໜ່ວຍເກັບແບບຈານບັນທຶກ ເມື່ອຈານບັນທຶກ ອານຸຍາດໃຫ້ເຂົ້າເຖິງ Block ຂອງແຟ້ມແບບສຸ່ມໄດ້ສໍາລັບການເຂົ້າເຖິງແຟ້ມໂດຍກົງ ແຟ້ມຈະຖືກເບິ່ງໂດຍຈໍານວນ Block ຫຼື ລະບຽນ ດັ່ງນັ້ນເຮົາອາດອ່ານ Block ທີ່ 64 ແລະ ໄປຂຽນ Block ທີ່ 5 ໄດ້ເພາະບໍ່ມີເງື່ອນໄຂໃດໆທີ່ຈະຕ້ອງຕາມລໍາດັບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ວິທີການເຂົ້າເຖິງແບບອື່ນໆສາມາດສ້າງເພີ່ມເຕີມລົງຢູ່ວິທີການເຂົ້າເຖິງໂດຍກົງໄດ້ເຊິ່ງຈະກ່ຽວຂ້ອງກັບການສ້າງ ດັດສະນີແຟ້ມຂື້ນມາບັນຈຸຕົວຊິບລ໋ອກໄວ້ສໍາລັບການຄົ້ນຫາລະບຽບໃນແຟ້ມໂດຍຄົ້ນຫາດັດສະນີເສຍກ່ອນ ແລະ ໃຊ້ຕົວຊີ້ ໄປເຂົ້າເຖິງໂດຍກົງທີ່ແຟ້ມແລ້ວຈຶ່ງຄົ້ນຫາລະບຽບທີ່ຕ້ອງການ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ສາລະບົບແບບລະດັບດຽວ (Single-Level Directory) ເປັນ ສາລະບົບປະເພດທີ່ມີໂຄງສ້າງແບບງ່າຍທີ່ສຸດ ແລະ ໃຫ້ທຸກແຟ້ມໃນລະບົບລວມຢູ່ໃນສາລະບົບອັນດຽວກັນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໃນສາລະບົບແບບ 2 ລະດັບຜູ້ໃຊ້ແຕ່ລະຄົນຈະມີສາລະບົບແຟ້ມຜູ້ໃຊ້ (User file directory : UFD) ແຕ່ລະ UFD ຈະມີໂຄງສ້າງຄືກັນແຕ່ສະແດງສະເພາະລາຍການແຟ້ມຂອງຜູ້ໃຊ້ຄົນໜຶ່ງເທົ່ານັ້ນ ເມື່ອວຽກຂອງຜູ້ໃຊ້ເລີ່ມຕົ້ນ ຫຼື ເມື່ອຜູ້ໃຊ້ທຳການລ໋ອກເຂົ້າ ລະບົບຈະທຳການຄົ້ນຫາສາລະບົບແຟ້ມຫຼັກ (Master file directory: MFD) ໂດຍທີ່ MFD ນີ້ຈະເປັນ ດັດສະນີໂດຍຜູ້ໃຊ້ ຫຼື ບັນຊີລາຍຊື່ ຫຼື ໝາຍເລກບັນຊີ ຫຼື ຊີ້ໄປຍັງລາຍການຂອງ UFD ຂອງຜູ້ໃຊ້ຄົນນັ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ສາລະບົບແບບກຣາບບໍ່ມີວົງຂອງແຟ້ມບໍ່ອານຸຍາດໃຫ້ການໃຊ້ສາລະບົບ ແລະ ແຟ້ມຮ່ວມກັນໄດ້ແຕ່ສາລະບົບແບບກຣາບມີວົງມົນ (Acyclic-Graph Directory) ອານຸຍາດໃຫ້ມີການແບ່ງປັນສາລະບົບຍ່ອຍ ແລະ ແຟ້ມໄດ້ ຫຼື ສາລະບົບ ຍ່ອຍດຽວກັນອາດມີຢູ່ໃນ 2 ສາລະບົບທີ່ຕ່າງກັນໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ປະສິດທິພາບຂອງລະບົບແຟ້ມ ແລະ ສາລະບົບຫາກເບິ່ງໃນພາບລວມຈະຂື້ນຢູ່ກັບປະເພດຂອງໜ່ວຍເກັບທີ່ໃຊ້ເມື່ອ ພິຈາລະນາການອ່ານຂໍ້ມູນຈາກ Hard disk ກັບແຜ່ນຟຣອບປີ້ດິສ ກໍຈະພົບວ່າມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຢ່າງຫຼາຍ ທີ່ເປັນແບບນີ້ເນື່ອງຈາກ Hard disk ໃຊ້ເວລາໃນການຄົ້ນຫາບລ໋ອກຂໍ້ມູນທີ່ຕ້ອງການພຽງເວລາ 10 ເມກະບິດຕໍ່ວິນາທີ ຂະນະທີ່ວິທີດຽວກັນນີ້ເມື່ອຢູ່ໃນຟຣອບປີ້ດິສຈະຕ້ອງໃຊ້ເວລາຫຼາຍກວ່າຫຼາຍເທົ່າ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ວິທີການຈັດສັນ (Allocation Method) ພື້ນທີ່ວ່າງຂອງຈານບັນທຶກທີ່ນິຍົມໃຊ້ກັນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍມີ 3 ວິທີໄດ້ແກ່: ການຈັດສັນພື້ນທີ່ແບບຕິດກັນ, ການເຊື່ອມໂຍງ ແລະ ດັດສະນີ. ທັງ 3 ວິທີນີ້ມີທັງຂໍ້ດີ ແລະ ຂໍ້ດ້ອຍ ໃນລະບົບປະຕິບັດງານ ບາງລະບົບ ເຊັ່ນ RDOS ຂອງ Data general ສໍາລັບຄອມພິວເຕີລຸ້ນໂນວາ (nova) ສະໜັບສະໜູນທັງ 3 ວິທີ ແຕ່ລະບົບສ່ວນຫຼາຍມັກຈະເລືອກວິທີໃດວິທີໜື່ງເທົ່ານັ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

– ອຸປະກອນການນໍາເຂົ້າ (Input) ແມ່ນອຸປະກອນທີ່ເຮັດໃຫ້ຄອມພິວເຕີສາມາດສຳຜັດ ແລະ ຮັບຮູ້ສິ່ງຕ່າງໆ ຈາກໂລກພາຍນອກ ໄດ້ເຊັ່ນ: ເຄື່ອງອ່ານ bus, Keyboard, Mouse.
– ອຸປະກອນສົ່ງອອກ (Output) ແມ່ນອຸປະກອນທີ່ເຮັດໃຫ້ຄອມພິວເຕີ້ຄວບຄຸມ ຫຼື ສົ່ງຜົນອອກມາສູ່ໂລກພາຍນອກໄດ້. ຕົວຢ່າງ: ເຄື່ອງເຈາະບັດ, ຈໍພາບ, ເຄື່ອງພິມ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Port ຮັບເຂົ້າແລະສົ່ງອອກປະກອບດ້ວຍ Register 4 ຕົວຄື: Register ສະຖານະ (status), Register ຄວບຄຸມ(control), Register ຂໍ້ມູນເຂົ້າ (data-in) ແລະ Register ຂໍ້ມູນອອກ (data-out), Register ສະຖານະບັນຈຸບິດການສະແດງ, ການອ່ານໂດຍເຈົ້າຂອງ (host). ບິດເຫຼົ່ານີ້ສະແດງສະຖານະເຊັ່ນ: ນັ້ນບໍ່ວ່າປະຈຸບັນຄໍາສັ່ງເຫຼົ່ານີ້ເຮັດວຽກແລ້ວ Register ຂໍ້ມູນ ຮັບເຂົ້າສະແດງໄປ ທີ່ສະແດງການອ່ານຂໍ້ມູນບໍ່ວ່າຈະມີຂໍ້ມູນຜິດພາດ ຫຼື ບໍ່.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Input port ແມ່ນຕ້ອງມີອີມພີແດນສູງຈະກວດຈັບແຮງດັນ ສັນຍານທີ່ເຂົ້າມາວ່າເປັນ 1 ຫຼື 0.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Output port ແມ່ນຕ້ອງສາມາດດຶງກະແສໄຟຟ້າ ແລະ ຈ່າຍກະແສອອກໄດ້, ຕ້ອງມີເອົ້າອິມພີແດນຊ໌ຕໍ່າ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Module ການຮັບເຂົ້າແລະສົ່ງອອກມີຄວາມໝາຍແຕກຕ່າງກັນ ເຊິ່ງຂຶ້ນຢູ່ກັບຄວາມຊັບຊ້ອນ ແລະ ຈໍານວນອຸປະກອນການຮັບເຂົ້າແລະສົ່ງອອກ. ພາຍນອກ Module ນັ້ນສາມາດຄວບຄຸມໄດ້, Module ການຮັບເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກເຮັດໜ້າທີ່ ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ Processor ສາມາດຄວບຄຸມການເຮັດວຽກຂອງອຸປະກອນຮັບເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກໄດ້ງ່າຍ ໃນນີ້ Module ການຮັບເຂົ້າແລະສົ່ງອອກຕ້ອງເຮັດໜ້າທີ່ຫຼາຍຢ່າງ Module ການຮັບເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກຊ້ອນລາຍລະອຽດສໍາລັບການປະສານຈັງຫວະສັນຍານໂມງ, ການປັບປຸງແບບຂໍ້ມູນ ແລະ ກົນໄກອີເລັກໂທຣນິກສໍາລັບອຸປະກອນການຮັບເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງ ອອກ ທັງນີ້ແມ່ນເພື່ອໃຫ້ Processor ສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ໃນຮູບແບບຄໍາສັ່ງການອ່ານ ຫຼື ການບັນທຶກຂໍ້ມູນ ຫຼື ການເປີດປິດແຟ້ມຂໍ້ມູນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Module ການຮັບເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກເຮັດໜ້າທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ໃນຕົວເອງ ເຊິ່ງຈະເຊື່ອມຕໍ່ກັບ Processor ທີ່ເອີ້ນວ່າ ຊ່ອງສື່ສານການຮັບເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກ (I/O channels) ຫຼື I/O Processor (I/O PROCESSOR) ສ່ວນ Module ການຮັບເຂົ້າ ແລະສົ່ງອອກທີ່ເຮັດວຽກນ້ອຍຕ້ອງການອາໄສການຄວບຄຸມຈາກ Processor ໂດຍກົງວ່າ ໜ່ວຍຄວບຄຸມການຮັບເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງ ອອກ (i/o controller) ຫຼື ໜ່ວຍຄວບຄຸມອຸປະກອນ (device controller).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຮັບ ແລະ ສົ່ງອອກເປັນປັດໃຈສໍາຄັນໃນປະສິດທິພາບຂອງລະບົບ ການວາງອຸປະກອນໃນຕໍາແໜ່ງໃຫ້ເໝາະສົມການວາງແຜນການຈັດລໍາດັບການເຮັດວຽກໃຫ້ກັບໜ່ວຍປະມວນຜົນຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ການ Block ຂໍ້ມູນ ຫຼື ບໍ່. ການຂັດຈັງຫວະໜ່ວຍປະມວນຜົນ ການໃຫ້ໜ່ວຍຄວາມຈໍາ Caching ການອ່ານຂໍ້ມູນລົງສູ່ໜ່ວຍຄວາມຈຳ ຂໍ້ມູນນີ້ຕ່າງມີຜົນຕໍ່ ປະສິດທິພາບຂອງລະບົບ ແລະ ຄືເປັນການໃຫ້ຄວາມສົນໃຈຕໍ່ການອອກແບບສະຖາປັດຕະຍະກຳຄອມພິວເຕີ ເຖິງແມ່ນວ່າ ຄອມພິວເຕີສະໄໝໃໝ່ສາມາດຈັດສັນຍານການຂັດຈັ່ງຫວະໄດ້ເປັນຮ້ອຍຄັ້ງຕໍ່ວິນາທີ, ແຕ່ການເກີດສັນຍານການຂັດຈັງຫວະ ຕ້ອງໃຊ້ເວລາການເບີ່ງແຍງລະບົບການເຮັດວຽກຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລັກສະນະທາງກາຍພາບຂອງດິສໂດຍທົ່ວໄປຈະເປັນແຜນວົງມົນຄື ແຜນຊີດີຂະໜາດປະມານ 1.8 -5.25 ນິ້ວ ໜ້າ ທັ້ງ 2 ດ້ານຈະເຄືອບດ້ວຍສານແມ່ເຫຼັກເຊັ່ນດຽວກັບແຜ່ນເທັບ ມີສ່ວນປະກອນທີ່ສໍາຄັນຄື:
– ຫົວອ່ານ-ຂຽນ (read-write head) ເຊິ່ງຝັງຕິດຢູ່ເທິງແຂນດີດ (disk arm) ຈະລອຍຢູ່ເໜືອພື້ນຜິວລຽບຂອງ disk.
– ຮ່ອງ (track) ເປັນການແບ່ງສ່ວນຂອງພື້ນຜິວອອກ ເປັນຮອບວົງມົນເຊິ່ງສາມາດແບ່ງເປັນສ່ວນຍ່ອຍໆຂະໜາດທີ່ ເທົ່າກັນໄດ້ເອີ້ນວ່າເຊກເຕີ (sector).
– ໄຊລິນເດີ (cylinder) ຄືແຕ່ລະຮ່ອງ (track) ທີ່ຢູ່ໃນແນວດຽວກັນຂອງທຸກແຜນດິສ.
– ໃນຂະນະໃຊ້ງານ disk ຈະຫມຸນຕະຫຼອດເວລາດ້ວຍຄວາມໄວສູງຫຼາຍພັນຮອບຕໍ່ນາທີ (ປະມານ3,600-9,000 ຮອບຕໍ່ນາທີ) (round per minute:RPM) ສໍາລັບດິສຂະໜາດໃຫຍ່ແລະ 5,000-10,000 ຮອບຕໍ່ນາທີ ສໍາລັບ Hard disk.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບ RAID ຈະສາມາດຕັ້ງຄ່າໄດ້ຫຼາຍຄ່າເພື່ອປະສິດທິພາບທີ່ແຕກຕ່າງກັນໄປ ຂື້ນຢູ່ກັບການເນັ້ນໃນເລື່ອງຂອງຄວາມຈຸດສູງສຸດ ຫຼື ເນັ້ນທີ່ຄວາມທົນທານຕໍ່ຄວາມຜິດພາດ ແລະ ເພື່ອທີ່ຈະໄດ້ສື່ສານໄປໃນແນວທາງດຽວກັນຈຶ່ງມີການຕັ້ງຄ່າການກໍານົດປະສິດທິພາບຂອງລະບົບ RAID ເອົາໄວ້ 6 ລະດັບໂດຍເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ລະບົບ RAID ລະດັບ 0 ເອີ້ນໄປເປັນ1, 2, 3, 4 ແລະ 5 ເຊິ່ງຕົວເລກເຫຼົ່ານີ້ຈະຂື້ນຢູ່ກັບປະສິດທິພາບຄວາມສາມາດໃນການຂຽນຂໍ້ມູນຊ້ຳໆ ການສໍາຮອງຂໍ້ມູນ ແລະ ສິ່ງທີ່ລະບົບໂອນນັ້ນໆຕ້ອງການປັດຈຸບັນຫາກມີການພັດທະນາ RAID ເພີ່ມຂື້ນໄປໃນລະດັບອື່ນໆອີກນໍາໂດຍການຈັດການລະດັບຂອງ RAID ນີ້ຈະຂື້ນຢູ່ກັບເທັກໂນໂລຢີ Hardware ແລະ Software ທີ່ອາໃສການຕັ້ງຄ່າການເຮັດວຽກ ຕ່າງໆເພື່ອໃຫ້ຮອງຮັບລະດັບຕ່າງໆນີ້ໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໜ່ວຍເກັບທີ່ຕິດຕັ້ງຢູ່ເຄືອຂ່າຍ (network-attached storage : NAS) ນັ້ນມີວັດຖຸປະສົງເພື່ອໃຫ້ການເຂົ້າເຖິງ ໜ່ວຍເກັບຂໍ້ມູນນັ້ນສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍຜ່ານທາງເຄືອຂ່າຍ. ໂດຍເຄື່ອງໄຄລເອນສາມາດທີ່ຈະໃຊ້ຊຸດຄໍາສັ່ງໄລຍະໄກ (remote procedure call : RPC) ເພື່ອເອີ້ນໃຊ້ຂໍ້ມູນຈາກທີ່ຈັດເກັບໃນເຄື່ອຂ່າຍໄດ້ເຊັ່ນ ລະບົບ UNIX ໃຊ້ຄໍາສັ່ງ NFS ໃນລະບົບ Windows ກໍໃຊ້ຄໍາສັ່ງ CIFS ການເອີ້ນໃຊ້ຂໍ້ມູນໃນເຄື່ອຂ່າຍທີ່ເປັນແບບ IP ນັ້ນສາມາດສົ່ງຜ່ານຄໍາສັ່ງໄປໃນເຄື່ອຂ່າຍໄດ້ໂດຍຜ່ານ TCP ຫຼື UDP ທີ່ຈັດເກັບຂໍ້ມູນໃນເຄື່ອຂ່າຍໂດຍປົກກະຕິແລ້ວຈະ ເປັນຊຸດຂອງ RAID ແລະມີ Software ທີ່ໃຊ້ຄວບຄຸມການຕິດຕໍ່ໄລຍະໄກເຊິ່ງການຕິດຕັ້ງທີ່ຈັດເກັບໃນເຄື່ອຂ່າຍຈະເປັນຮູບແບບໜຶ່ງທີ່ສາມາດຖືວ່າເປັນໂປຣໂຕຄອລຊະນິດໜຶ່ງທີ່ໃຊ້ສໍາລັບເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນໄລຍະໄກທີ່ເອີ້ນວ່າ NAS.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການປ້ອງກັນ (Protection) ໝາຍຖິງກົນໄກສໍາລັບຄວບຄຸມການເຂົ້າເຖິງຂອງໂປຣແກຣມ ຂະບວນການ ຫຼື ຜູ້ໃຊ້ຕ່າງໆ ຕໍ່ຊັບພະຍາກອນຕ່າງທີ່ຖືກກໍານົດໄວ້ໂດຍຂະບວນຄອມພິວເຕີ ກົນໄກດັ່ງກ່າວນີ້ຈະຕ້ອງກະກຽມວິທີໃນການວາງຂໍ້ກຳນົດຮ່ວມກັນວິທີໃນການບັງຄັບໃຊ້ໃຫ້ເປັນໄປຕາມຂໍ້ກຳນົດດັ່ງກ່າວ ຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງການປ້ອງກັນ ແລະ ຄວາມ ປອດໄພ (Security) ໄດ້ແກ່:
– ການປ້ອງກັນ ກ່ຽວຂ້ອງກັບການປົກປ້ອງຂໍ້ມູນຂອງຜູ້ໃຊ້ ແລະ ໂປຣແກຣມຈາກການຖືກລົບກວນໂດຍຜູ້ໃຊ້ຄົນອື່ນໆໃນລະບົບທີມີສິດໝຸ່ງທີ່ຜູ້ໃຊ້ພາຍໃນ.
– ຄວາມປອດໄພ ກ່ຽວກັບການປົກປ້ອງຂໍ້ມູນຂອງຜູ້ໃຊ້ ແລະ ໂປຣແກຣມຈາກການຖືກລົບກວນໂດຍຜູ້ໃຊ້ພາຍນອກ ເຊິ່ງບໍ່ມີສິດ ເນັ້ນທີ່ຜູ້ໃຊ້ພາຍນອກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂຄງສ້າງການປ້ອງກັນ (Protection structure) ໃຊ້ເອກະສິດການເຂົ້າເຖິງ (Access privilege ) ເຊິ່ງໝາຍເຖິງສິດໃນການສ້າງຮູບແບບທີ່ເຈາະຈົງຂອງການເຂົ້າເຖິງແຟ້ມ ຕົວອະທິບາຍເຂົ້າເຖິງ (Access descriptor) ໃຊ້ອະທິບາຍເອກະສິດການເຂົ້າເຖິງແຟ້ມ ເຮົາມັກໃຊ້ຕົວຍໍ້ພຽງ 3 ຕົວໃນການແທນສິດການເຂົ້າເຖິງແຟ້ມເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້ແກ່ R, Wແລະ X ເຊິ່ງໝາຍເຖິງສິດໃນການອ່ານ (Read), ຂຽນ (Write) ແລະ ການເຮັດວຽກ (Execute) ກັບຂໍ້ມູນ ຫຼື ໂປຣແກຣມໃນແຟ້ມໜຶ່ງໆຕົວອະທິບາຍການເຂົ້າເຖິງສາມາດຖືກເຂົ້າລະຫັດໃຫຍ່ (Bit-encoded) ສຳຫລັບໜ່ວຍຄວາມຈໍາໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ເຊິ່ງໃຊ້ໜຶ່ງ bit ເພື່ອແທນການມີ ຫຼື ບໍ່ມີສິດຂອງແຕ່ລະຕົວໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບຄອມພິວເຕີນັ້ນຄື ໜ່ວຍລວມຂອງລະບົບການ ແລະ ອອບເຈັກຕ່າງໆ ໂດຍທີ່ອອບເຈັກມີຄວາມ ໝາຍລວມທັງຮາດແວຣອອບເຈັກ (CPU ສ່ວນຂອງໜ່ວຍຄວາມຈຳ, ເຄື່ອງພິມ, ເຄື່ອງຄິດໄລ່ ແລະ ໜ່ວຍຄັບແຖບບັນທືກ) ແລະຊອບແວອອບເຈັກ (ແຟ້ມ, ໂປຣແກຣມ ແລະ ເຊມາຟໍ) ແຕ່ລະອອບເຈັກຈະມີຊື່ທີໃຊ້ເອີ້ນແຕກຕ່າງກັນ ເຊິ່ງສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ໂດຍດໍາເນີນໄປຕາມຂໍ້ກຳນົດທີ່ວາງໄວ້ຢ່າງຊັດເຈນ ໂດຍກໍານົດຂອບເຂດ ຫຼື ໂດເມນຂອງການປ້ອງກັນ (Domain of protection) ໄວ້ໂດຍທົ່ວໄປ ອອບເຈັກຈະມີແບບຊະນິດຂໍ້ມູນນາມມະທໍາ (Abstract data type).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການໃຫ້ອໍານາດຄືການໃຊ້ໂທເຄນແທນເອກະສິດການເຂົ້າເຖິງສໍາຫລັບ Object ການໃຫ້ອໍານາດ ຈະບັນຈຸໄວ້ດ້ວຍ ລະຫັດຂອງ object ແລະ ລາຍການຂອງຕົວອະທິບາຍການເຂົ້າເຖິງ Object ນັ້ນ ເຊິ່ງນັ້ນອາດເປັນໄດ້ທັງ Hardware ແລະ Software ໃນລະບົບຂະບວນການຈະເປັນເຈົ້າຂອງການໃຫ້ອໍານາດ ແລະ ອະນຸຍາດໃຫ້ຂະບວນການເຂົ້າເຖິງ object ໄດ້ຕາມທີ່ລະບຸໄວ້ຢ່າງຊັດເຈນໃນເອກະສິດການເຂົ້າເຖິງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໃນລະບົບການປ້ອງກັນແບບພົນລະວັດບາງຄັ້ງເຮົາອາດມີຄວາມຕ້ອງການຖອດຖອນສິດການເຂົ້າເຖິງ object ເຊິ່ງກໍາລັງຖືກໃຊ້ຮ່ວມກັນ ໂດຍຜູ້ໃຊ້ຕ່າງໆ ອາດມີຄໍາຖາມຫຼາຍຢ່າງເກີດຂຶ້ນກ່ຽວກັບການຖອນສິດດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:
– ທັນທີ່ ກັບ ຊັກຊ້າ.
– ⁠ເລືອກໄດ້ ກັບ ທົ່ວໄປ.
– ⁠ບາງສ່ວນ ກັບ ທັງໝົດ.
– ⁠ຊົ່ວຄາວ ຫຼື ຖາວອນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບັນຫາໃຫຍ່ຂອງລະບົບຄວາມປອດໄພສໍາລັບລະບົບປະຕິບັດງານກໍຄື ການພິສູດຕົວຈິງ (Authentication) ເພື່ອພິສູດວ່າ ຜູ້ທີກຳລັງຮ້ອງຂໍການໃຊ້ບໍລິການຢູ່ນັ້ນເປັນແນວໃດ ລະບົບຈະໄດ້ອະນຸຍາດ ຫຼື ປະຕິເສດການເຂົ້າເຖິງບໍລິການດັ່ງກ່າວ ຂະບວນການພິສູດຕົວຈິງນີ້ເປັນເລື່ອງທີ່ສໍາຄັນຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງໃນລະບົບປະຕິບັດງານປະຈຸບັນ ໂດຍທົ່ວໄປການ ພິສູດຕົວຈິງນັ້ນຈະມີພື້ນຖານໃນການພິສູດເລື່ອງໃດເລື່ອງໜຶ່ງໃນ 3 ເລື່ອງໄດ້ແກ່ ຄວາມເປັນເຈົ້າຂອງຜູ້ໃຊ້ (ກຸນແຈ ຫຼື ບັດ) ຄວາມຮູ້ຂອງຜູ້ໃຊ້ (ຕົວລະບົບຜູ້ໃຊ້ ແລະ ລະຫັດຜ່ານ) ແລະ ຄຸນລັກສະນະຂອງຜູ້ໃຊ້ (ລາຍນິ້ວມື, ມ່ານຕາ ຫຼືລາຍເຊັນ).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂປຣແກຣມອັນຕະລາຍແມ່ນເມື່ອໂປຣແກຣມຖືກຂຽນໂດຍຜູ້ໃຊ້ຄົນໜຶ່ງ ແລະ ຖືກໃຊ້ໂດຍອີກຄົນໜຶ່ງ. ດັ່ງນັ້ນ, ອາດເກີດການໃຊ້ທີຜິດພາດຂຶ້ນໄດ້ ຫຼື ອາດມີພຶດຕິກຳທີ່ບໍ່ອາດຄາດເດົາໄດ້ ເມື່ອເກີດເຫດການເຊັ່ນນີ້ ກໍ່ຖືເປັນໄພຄຸກຄາມທີມີຕໍ່ລະບົບຄວາມປອດໄພຂອງ ຄອມພິວເຕີໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ວິທີການໜຶ່ງທີ່ນິຍົມນໍາມາໃຊ້ໃນການປົກປ້ອງຄວາມປອດໄພຂອງຂໍ້ມູນນັ້ນໄດ້ແກ່ ການເຂົ້າລະຫັດລັບ (Encryption) ຄືກຳມະວິທີການປ່ຽນແປງຂໍ້ມູນໄປສູ່ແບບທີ່ບໍ່ສາມາດໃຊ້ງານໄດ້ຈົນກວ່າຈະນຳໄປຜ່ານຂະບວນການຖອດລະຫັດລັບ (Decryption) ເຊິ່ງເປັນວິທີການຍ້ອນກັບເພື່ອປ່ຽນແປງຂໍ້ມູນທີ່ຜ່ານການເຂົ້າມາແລ້ວໃຫ້ຢູ່ໃນຮູບແບບທີ່ສາມາດອ່ານໄດ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Web Hosting ຄືການໃຫ້ບໍລິການກ່ຽວກັບການຝາກຂໍ້ມູນເວັບໄຊທ໌ ໂດຍທີ່ສູນບໍລິການຮັບຝາກ Web Hosting ຈະມີເຄື່ອງເຊີເວີໃຫ້ບໍລິການຕາມຊະນິດຂອງພາສາ ແລະ ຖານຂໍ້ມູນທີ່ຜູ້ໃຊ້ງານ. ການພັດທະນາການຕິດຕັ້ງ Web Hosting ໃຊ້ງານໃນອົງກອນບໍ່ແມ່ນເລື່ອງງ່າຍ, ຜູ້ທີ່ເປັນຜູ້ດູແລລະບົບ (Admin) ຈະຕ້ອງສຶກສາລາຍລະອຽດຫຼາຍຢ່າງດ້ວຍກັນ, ທັງໃນສ່ວນຂອງການຕິດຕັ້ງລະບົບປະຕິບັດ, ການເຄືອຂ່າຍ, ການປັບແຕ່ງຄ່າຄອນຝິກຕ່າງໆ, ການຕິດຕັ້ງລະບົບບໍລິຫານ Web Hosting (Control Panel), ການສໍາຮອງຖານຂໍ້ມູນສິນຄ້າເປັນຕົ້ນ, ໂດຍການເຊັກຄ່າຕ່າງໆ ຈະຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງຄວາມປອດ ໄພ (Security) ແລະ ຮອງຮັບກັບເທັກໂນໂລຢີໃນປະຈຸບັນດ້ວຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

“ເວັບໂຮສຕິ້ງ” ຄືຜູ້ໃຫ້ບໍລິການຮັບຝາກພື້ນທີ່ເກັບເວັບ ສາມາດແບ່ງໄດ້ 2 ຊະນິດຄື:
1. Free Web Hosting ເປັນເວັບໂຮສຕັ້ງທີ່ເປີດໃຫ້ບໍລິການຟຣີ ສ່ວນໃຫຍ່ ຈະມີຂໍ້ຈຳກັດໃນການໃຊ້ງານ.
2. Commercial Web Hosting ເປັນເວັບໂຮສຕິ້ງທີ່ເປັນຮູບແບບບໍລິສັດ ທີ່ເປັນຮູບແບບການຄ້າໂດຍສະເພາະ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

“ເວັບເຊີເວີ” ຄືເຄື່ອງເຊີເວີທີ່ເກັບຂໍ້ມູນຕ່າງໆ ຂອງຜູ້ໃຊ້ບໍລິການ ໂດຍຜູ້ໃຫ້ບໍລິການຈະຕ້ອງທຳການຕິດຕັ້ງໂປຣແກຣມເວັບເຊີເວີລົງໃນເຄື່ອງເຊີເວີ. ໂດຍໂປຣແກຣມເວັບເຊີເວີທີ່ນິຍົມໃຊ້ງານໃນປະຈຸບັນສາມາດຈໍາແນກຕາມປະເພດຂອງລະບົບປະຕິບັດການ ຂອງເຄືອຄ່າຍໄດ້ 3 ຊະນິດຄື:
1. Windows Server.
2. Linux Server.
3. BSD Server.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນເວັບໂຮສຕິ້ງທີ່ເປີດໃຫ້ບໍລິການຟຣີ ສ່ວນໃຫຍ່ ຈະມີຂໍ້ຈຳກັດໃນການໃຊ້ງານ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນເວັບໂຮສຕັ້ງທີ່ເປັນຮູບແບບບໍລິສັດ ທີ່ເປັນຮູບແບບການຄ້າໂດຍສະເພາະ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Dynamic Web Hosting ເປັນ Free Web Hosting ທີ່ມີພາສາຊະນິດ Server-Side- Script ເຊັ່ນ PHP, ASP, NET, JSP ໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ທົດລອງໃຊ້ໂດຍບາງທີ່ Web Hosting ລັກສະນະນີ້ເໝາະສຳຫຼັບຄູອາຈານທີ່ຂ້ອງກ່ຽວກັບຫຼັກສູດເວັບໂປແກຮມມິງ, ນັກຮຽນ/ນັກສຶກສາ ຫຼື ຜູ້ທີ່ຕ້ອງການທົດສອບພາສາ Script ຂອງຕົນເອງແບບອອນລາຍ ຕົວຢ່າງເວັບທີ່ໃຫ້ບໍລິການໂຮສ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນລະບົບໂຮສຕິ້ງທີ່ໃຊ້ລະບົບປະຕິບັດການຕະກູນ BSD ມາເຮັດເປັນ Web Hosting ເປັນໂຮສຕິ້ງລັກສະນະນີ້ຈະນິຍົມໃຊ້ງານຢູ່ໃນສູນບໍລິການອິນເຕີເນັດ (Internet Service Provider) ສະຖາບັນການສຶກສາ ແລະ ບໍລິສັດເອກະຊົນຫຼາຍແຫ່ງ ເນື່ອງຈາກລະບົບມີຄວາມແຂງແກ່ນສູງ ເໝາະສໍາຫຼັບຜູ້ທີ່ພັດທະນາເວັບໄຊທ໌ດ້ວຍພາສາ PHP, PERL, PYTHON, JSP, TCL, RUBY.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນ Web Hosting ທີ່ຕິດຕັ້ງໃຊ້ງານຢູ່ທີ່ໜ່ວຍງານຂອງຕົນ ຜູ້ດູແລລະບົບຈະຕ້ອງມີການຕິດຕັ້ງ ແລະ ປັບແຕ່ງໂຮສຕັ້ງເອງທັງໝົດ ໂຮສຕັ້ງຮູບແບບນີ້ເໝາະສຳຫຼັບອົງກອນທີ່ມີການເຊື່ອມຕໍ່ລະບົບ ອິນເຕີເນັດຄວາມໄວສູງແບບ Fix IP ທີ່ໜ່ວຍງານຕ່າງໆນິຍົມໃຊ້, ສິ່ງທີ່ໃຊ້ເຊື່ອມຕໍ່ອາດຈະເປັນ CISCO Router, ADSL Router, ISDN @PSTAR ເປັນຕົ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນບໍລິການຮັບຝາກ Web Hosting ທີ່ແບ່ງຂາຍລູກຄໍາເປັນລາຍໆ ເໝາະສຳຫຼັບຜູ້ເລີ່ມຕົ້ນ ເຮັດເວັບໄຊທ໌ ແລະ ຕ້ອງການມີໂດເມນແລະ ເວັບໄຊທ໌ເປັນຂອງຕົນເອງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນໂຮສຕິ້ງທີ່ໃຫ້ບໍລິການແບ່ງພື້ນທີ່ໃຫ້ລູກຄ້າເປັນລາຍໆ. ລູກຄ້າບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງລົງທຶນຊື້ Server ເອງ, ພຽງແຕ່ຈ່າຍຄ່າເຊົ່າພື້ນທີ່ເປັນເດືອນ/ປີ, ລູກຄ້າບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງມີຄວາມຊ່ຽວຊານ ໃນການຕິດຕັ້ງ ລະບົບກໍສາມາດເປັນເຈົ້າຂອງໂຮສຕິ້ງໄດ້ ເໝາະສຳຫຼັບຜູ້ທີ່ຮັບທເຮັດເວັບໄຊທ໌ (ມີລູກຄ້າໃນການຄວບຄຸມ ຫຼາຍລາຍ) ຫຼື ອົງການທີ່ມີຊື່ໂດເມນເນມໃນການຄວບຄຸມຫຼາຍໂດເມນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນການບໍລິການໃຫ້ເຊົ່າເຄື່ອງເຊີເວີທັງເຄື່ອງ ເໝາະສຳຫຼັບອົງກອນຂະໜາດໃຫຍ່ ຫຼື ເວັບໄຊທ໌ທີ່ ມີສະມາຊິກຈໍານວນຫຼາຍ ຜູ້ດູແລສາມາດສາມາດຄວບຄຸມໄດ້ຢ່າງອິດສະລະ ສາມາດມີໂດເມນພາຍໃນໄດ້ ໂດຍບໍ່ຈຳກັດ ໂດຍການບໍລິການລັກສະນະນີ້ ຜູ້ໃຊ້ບໍລິການສາມາດເລືອກໄດ້ວ່າຈະຊໍາລະການໃຊ້ຈ່າຍຄັ້ງດຽວ ຫຼື ຜ່ອນຊຳລະເປັນລາຍເດືອນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນບໍລິການສຳຫຼັບລູກຄ້າທີ່ມີເຄື່ອງເຊີເວີຢູ່ແລ້ວ ແລະ ຕ້ອງການນໍາເຊີເວີຝາກວາງໃຫ້ເຊື່ອມຕໍ່ກັບ ລະບົບອິນເຕີເນັດທົ່ວໂລກຕະຫຼອດ 24 ຊົ່ວໂມງ ແບບບໍ່ຈຳກັດແບນວິດ ແລະ ມີ Engineer ລໍຖ້າເບິ່ງ ເຊີເວີໃຫ້ຕະຫຼອດເວລາ ໂດຍທີ່ການຝາກວາງເຊີເວີ ທາງຜູ້ໃຫ້ບໍລິການຈະຄິດຄ່າບໍລິການຕາມຂະໜາດ ເຄື່ອງຂອງເຊີເວີ ເຊັ່ນ 1U, 2U, 3U, 4U, Mini Tower, Medium Tower, Full Tower.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

VSP ຫຍໍ້ມາຈາກ Virtual Private Server ເຊີເວີ້ສະເຫມືອນ ເປັນບໍລິການທີ່ເຊີເວີ້ 1 ເຄື່ອງ ສາມາດແບ່ງໃຫ້ລູກຄໍາໃຊ້ງານແບບຈຳກັດຈໍານວນລູກຄ້າ (ລູກຄ້າວິໄອພີ) ຫາກເບິ່ງແລ້ວກໍຄ້າຍໆການ ເຮັດ Dedicated Server ບໍລິການລູກຄ້າຫຼາຍລາຍໄວ້ເຄື່ອງເຊີເວີດຽວກັນ ແທນທີ່ຈະແຍກເຄື່ອງເຊີເວີ ຢ່າງປະເພດທີ 4 ໂດຍທີ່ VPS Web Hosting ລູກຄ້າຈະມີລະບົບປະຕິບັດການ (Linux/FreeBSD) ເປັນຂອງຕົນເອງ ແລະ ຍັງສາມາດເຂົ້າໄດ້ເຖິງ Root Access ຜ່ານທາງ SSH ໂດຍໃຊ້ໂປຣແກຣມ Putty ລວມທັງສາມາດຕິດຕັ້ງຊອບແວເພີ່ມ ປັບປ່ຽນ ເປີດປິດ Port ur Configuration seg.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ສຳຫຼັບຜູ້ທີ່ຕ້ອງການງົບປະມານຂອງອົງກອນ ບໍ່ຕ້ອງການຊື້ເຄື່ອງເຊີເວີມາໄວ້ທີ່ໜ່ວຍງານຂອງຕົນ ເອງລວມທັງບໍ່ຕ້ອງຈ່າຍຄ່າຜູ້ດູແລລະບົບ ສາມາດຫາທາງອອກໄດ້ໂດຍເຊົ່າບໍລິການ Web Hosting ຈາກບໍລິສັດເອກະຊົນ ໂດຍປະຈຸບັນມີບໍລິສັດເອກະຊົນເປີດໃຫ້ບໍລິການເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ໃນຖານະຜູ້ໃຊ້ ຕ້ອງຈໍາເປັນເລືອກ Web Hosting ທີ່ດີ ແລະ ປະຫຍັດທີ່ສຸດມາໃຊ້ງານໃນອົງກອນ ສິ່ງທີ່ຕ້ອງ ພິຈາລະນາໃນການເລືອກ Web Hosting ດ້ວຍກັນ 10 ຢ່າງຄື:
• ອັດຕາການຖ່າຍໂອນຂໍ້ມູນ Data Transfer ຕໍ່ເດືອນພາຍໃນປະເທດ (Local) ແລະ ນອກ ປະເທດ (Inter)
• ພື້ນທີ່ໃຊ້ງານເວັບໄຊທ໌, ພື້ນທີ່ໃຊ້ງານເມວ
• ບໍລິການລາຍເດືອນ, ລາຍປີ.
• ລະບົບຂອງລະບົບປະຕິບັດການເຊັ່ນ: Windows Server 2003, RedHat Linux, Fedora, CentOS, Ubuntu, Debian, FreeBSD.
• ໂຕປ່ຽນພາສາທີ່ຕ້ອງການທີ່ຕ້ອງການໃຊ້ງານເຊັ່ນ: PHP, ASP, ASP.NET, JSP/Servlet, PYTHON, Ruby
• ຖານຂໍ້ມູນທີ່ຕ້ອງການໃຊ້ງານ ເຊັ່ນ MySQL, PostgreSQL, MS Access, MS SQL Server.
• ຊະນິດຂອງ Control Panel ເຊັ່ນ cPanel, Direct Admin, ISPConfig. Plesk, VHCS,
• ລະບົບການຮັກສາຄວາມປອດໄພ (Anti-Virus, Anti-Spam, Firewall, SSL)
• ການສໍາຮອງຂໍ້ມູນ
• ການບໍລິການຫຼັງການຂາຍ

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄອນໂທຣພາເນວ (Control Panel) ເປັນລະບົບທີ່ໃຊ້ຄວບຄຸມແລະບໍລິຫານ Web Hosting ເຮັດໃຫ້ການຄວບຄຸມຕ່າງໆ ສາມາດເຮັດໄດ້ຜ່ານໜ້າເວັບບາວເຊີ (Browser) ຜູ້ຄວບຄຸມສາມາດປັບຄ່າ ຄອນຝິກຕ່າງໆໄດ້ແບບອອນລາຍ ບໍ່ວ່າຈະເປັນການຈັດການໂດເມນ, ຊັບໂດເມນ, DNS, IP Address, Web Server, Mail Server, Antivirus, Anti-Spam, PHP, MySQL, phpMyAdmin, Disk Quota, Webalizer ແລະ ອື່ນໆໄດ້ຢ່າງຫຼາກຫຼາຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນລະບົບໂຮສຕິ້ງທີ່ໃຊ້ລະບົບປະຕິບັດການ Linux ເຮັດເປັນ Web Hosting ໂດຍໃນປະຈຸບັນລະບົບ Linux ມີໃຫ້ເລືອກໃຊ້ງານຫຼາຍຕະກູນ ທັງແບບໃນການຄ້າ ແລະ ແບບໃຊ້ງານຟຣີ ລັກສະນະໂອເພນຊອຣ໌ສ (open source) ເໝາະສຳຫຼັບໃນການພັດທະນາເວັບໄຊທ໌ດ້ວຍພາສາ PHP, PERL, PYTHON, JHP, TCL, RUBY.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນຄອນໂທຣພາເນວທີ່ພັດທະນາໃນການຄ້າ ຜູ້ໃຊ້ງານຈະຕ້ອງມີການຈ່າຍຄ່າລິຂະສິດໃຫ້ກັບຜູ້ ພັດທະນາ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

DNS ຫຍໍ້ມາຈາກ Domain Name System ເປັນລະບົບທີ່ໃຊ້ໃນການແປງຊື່ IP Address ເປັນຊື່ໂຮສ ແລະ ແປງຈາກຊື່ໂຮສ ກັບມາເປັນ Address IP. ປົກກະຕິແລ້ວເຮົາໃຊ້ບໍລິການ DNS ຜ່ານ ທາງສູນບໍລິການອິນເຕີເນັດ ແຕ່ສໍາຫຼັບອົງກອນທີ່ມີ IP ຈຶ່ງໃຊ້ງານກໍສາມາດຕັ້ງຕົວບໍລິການ DNS ທີ່ ເອີ້ນວ່າ DNS Server ໄດ້ຄືກັນ, ໃນອາດີດອົງກອນເບິ່ງແຍງ ແລະ ບໍລິຫານກ່ຽວກັບຂໍ້ມູນກາງຂອງຊື່ ໂດເມນໃນອິນເຕີເນັດທັງໝົດຄື InterNIC (Internet Network Information Center) ໃນເວລາຕໍ່ ມາ InterNIC ໄດ້ໃຫ້ອໍານາດແກ່ບໍລິສັດ Network Solution Inc. (NSI) ເປັນຜູ້ດໍາເນີນການໃນການ ຮັບຈົດຊື່ໂດເມນ .com; .net ແລະ .org ໂດຍທີ່ NSI ຈະພິຈາລະນາອະນຸມັດຊື່ໂດເມນຕາມຫຼັກລໍາດັບ ກ່ອນຫຼັງ (a first-come, first-served basis) ໂດຍທີ່ NSI ໄດ້ພິຈາລະນາຈົດທະບຽນຊື່ໂດເມນທີ່ ຊໍ້າກັບຊື່ອົງກອນ ຫຼື ບໍລິສັດ ລວມທັງບໍ່ໄດ້ຈໍາກັດຊື່ຂອງໂດເມນທີ່ຈົດທະບຽນ ເຮັດໃຫ້ປັນຫາເກີດຂຶ້ນຫຼາຍໃນຕາມຫຼັງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂຄງສ້າງຂອງລະບົບ DNS ມີ:
1. Root Domain ເປັນໂດເມນເນມລະດັບລູດ ຈະອ້າງອີງໂດຍເຄື່ອງໝາຍ.
2. Top Level Domain (TLD) ເປັນໂຕເມນເນມລະດັບເທິງສຸດ ແບ່ງໄດ້ 3 ປະເພດ ຄື:
– Generic Top Level Domain (gTLDS) ເຊັ່ນ: .com, .net, .org, biz, .coop. Info, pro, museum, travel, name, aero ເປັນຕົ້ນ.
– County-Code Top-Level Domain (ccTLDs) ເປັນກຸ່ມໂດເມນທີ່ເປັນຊື່ຫຍໍ້ຂອງ ແຕ່ລະປະເພດ .th, au, jp, kr, de, uk, as ເປັນຕົ້ນ ໂດຍໃນແຕ່ລະປະເທດຈະ ມີໜ່ວຍງານທີ່ດູແລຈັດການໂຕເມນໂດຍກົງ.
– ARPA TLD ເປັນ DNS ຍຸກທໍາອິດເຊັ່ນ: arpa ໃນປະຈຸບັນຖືກມາໃຊ້ສຳຫຼັບສ້າງ Reverse DNS Lookup ທີ່ in-addr.arpa.
3. Second Level Domain ເປັນໂດເມນທີ່ແຈກໃຫ້ກັບອົງກອນ ຫຼື ບຸກຄົນທີ່ຕ້ອງການມີຊື່ໂດ ເມນເຊັ່ນ: cmsthalland, se-ed, Microsoft, ibm, oracle.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

phpMyAdmin ເປັນເຄື່ອງມືສຳຫຼັບບໍລິຫານຈັດການຖານຂໍ້ມູນ MySQL Server ແບບອອນລາຍ ຜູ້ໃຊ້ງານສາມາດຄວບຄຸມຖານຂໍ້ມູນຜ່ານທາງໜ້າເວັບໄຊທ໌.ຜູ້ທີ່ຕ້ອງການໃຊ້ເຄື່ອງມືຕົວນີ້ສາມາດດາວໂຫຼດຕົວຕິດຕັ້ງໄດ້ຈາກເວັບໄຊທ໌’ http://www.phpmyadmin.net’ .

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

hMailServer ເປັນຊອບແວທີ່ໃຊ້ເຮັດເມວເຊີເວີ ລັກສະນະໂອເພີນຊອດສໍາລັບຕິດຕັ້ງໃຊ້ງານລະບົບ Windows Server ມີລິຂະສິດແບບ GPL ຜູ້ໃຊ້ສາມາດນໍາໄປຕິດຕັ້ງໃຊ້ງານໄດ້ຟຣີ ຮອງຮັບໂປຣໂຕຄອລ ລະບົບເມວທັງສາມຊະນິດ ບໍ່ວ່າຈະເປັນ SMTP, POP3 ແລະ IMAP ນັບເປັນເມວເຊີເວີ ທີ່ໜ້າໃຊ້ງານ ອີກຕົວໜຶ່ງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

CMS ຫຍໍ້ມາຈາກ Content Management System ເປັນລະບົບທີ່ນໍາມາຊ່ວຍໃນການສ້າງ ແລະ ບໍລິການ Website ແບບສຳເລັດຮູບ ໃນການໃຊ້ງານ CMS ຜູ້ໃຊ້ທີ່ບໍ່ມີຄວາມຮູ້ໃນດ້ານການຂຽນໂປຣແກຣມ ກໍສາມາດສ້າງ Website ໄດ້ ຊຶ່ງພາຍໃນລະບົບ CMS ມີໂປຣແກຣມປະຍຸກແບບ ພ້ອມໃຊ້ງານຢູ່ ພາຍໃນຫຼວງຫຼາຍເຊັ່ນ: ລະບົບຈັດການບົດຄວາມ ແລະ ຂ່າວສານ (News and Story), ລະບົບຈັດການ ສະມາຊິກ (Member), ລະບົບສືບຄົ້ນຫາຂໍ້ມູນ (Search), ລະບົບຈັດການໄຟລ໌ດາວໂລດ (download), ລະບົບປະຕິທິນຂ່າວກິດຈະກຳ (Calendar), ລະບົບລວມຮູບເປັນແກລໍລີ (Web Gallery), ລະບົບຈັດການ ເອກກະສານ (Document Management) ເປັນຕົ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແມ່ນການນໍາເຄື່ອງຄອມພີວເຕີລວມເຖິງ ອຸປະກອນຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ສະວິດ, ເຫຼົ່າເຕີ ແລະ ເຄື່ອງພິມ ມາເຊື່ອມຕໍ່ກັນໃຫ້ເປັນລະບົບເຄືອຂ່າຍ ໂດຍມີຕົວກາງໃນການນໍາພາສັນຍາ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດຕິດຕໍ່ສື່ສານກັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ເກີດປະໂຫຍກໃນການໃຊ້ງານດ້ານຕ່າງໆຕາມມາຫລາກຫຼາຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບເຄືອຂ່າຍສາມາດແບ່ງອອກຕາມຂະໝາດຂອງລະບົບໄດ້ 3 ແບບຄື: ລະບົບເຄືອຂ່າຍທ້ອງຖິ່ນ, ລະບົບເຄືອຂ່າຍລະດັບເມືອງ, ລະບົບເຄືອຂ່າຍບໍລິເວນກວ້າງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແມ່ນຮູບແບບການເຊື່ອມຕໍ່ເຄືອຂ່າຍ ຫຼື ໂທໂປໂລຍີ (Topology) ເປັນລັກສະນະທີ່ບອກເຖິງຮູບຮ່າງ ຫຼື ໂຄງສ້າງຂອງລະບົບເຄືອຂ່າຍ ສໍາລັບໂທໂປໂລທີ່ນິຍົມໃຊ້ກັນໃນເຄືອຂ່າຍແລນມີຢູ່ດ້ວຍກັນ 3 ຊະນິດຄື: ໂທໂປໂລຍີແບບບັດ (Bus Topology), ໄທໂປໂລຍີແບບສະຕາ (Star Topology), ໂທໂປໂລຍີແບບວົງແຫວນ (Ring Topology).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ອີເທີເນັດເປັນເທັກໂນໂລຢີທີ່ເລີ່ມຄິດຄົ້ນໂດຍບໍລິສັດ Xerox ໃຊ້ການຕໍ່ສາຍສັນຍາເພື່ອໃຫ້ຄອມພິວເຕີທຸກເຄື່ອງເຊື່ອມຕໍ່ເຖິງກັນ ໂດຍໃຊ້ວິທີ CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection) ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຄອມພິວເຕີໃນເຄືອຂ່າຍສາມາດເຫັນຂໍ້ມູນສາມາດເຫັນຂໍ້ມູນທີ່ໄຫລຢູ່ໃນສາຍສັນຍາແຕ່ຈະໃຫ້ຄອມພິວເຕີທີ່ເປັນເປົ້າໝາຍ ຫຼື ຖືກລະບຸໄວ້ເທົ່ານັ້ນທີ່ຮັບຂໍ້ມູນຂື້ນໄປ ໃນການສົ່ງຂໍ້ມູນດ້ວຍວິທີນີ້ຄອມພິວເຕີທີ່ຕ້ອງການສົ່ງຂໍ້ມູນຈະຕ້ອງກວດສອບການຈະລາຈອນຂອງຂໍ້ມູນໃນສາຍສັນຍາວ່າວ່າງ ຫຼື ບໍ່.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໂທເຄັນຮິງເປັນມາດຕະຖານຂອງລະບົບເຄືອຂ່າຍແບບໜຶ່ງ ໃຊ້ວິທີການສົ່ງຂໍ້ມູນຊະນິດໜຶ່ງທີ່ເອີ້ນວ່າໂທເຄັນ (Token) ໃຫ້ເຄື່ອນທີ່ໄປພາຍໃນວົງແຫວນເຄືອຂ່າຍຢູ່ຕະຫລອດເວລາ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແບ່ງຕາມລັກສະນະການເຮັດວຽກໄດ້ 2 ຊະນິດ ຄື: Peer to Peer ແລະ Client/Server.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນລະບົບທີ່ໃຊ້ການຮັບສົ່ງຂໍ້ມູນຜ່ານທາງຄື້ນວິທະຍຸ ໂດຍສົ່ງຜ່ານທາງອາກາດ ບໍ່ຕ້ອງໃຊ້ສາຍ ສັນຍາໃດໆ ເໝາະກັບການເຮັດວຽກທີ່ຕ້ອງການຄວາມສະດວກໃນການເຄື່ອນຍ້າຍຄອມພິວເຕີ ມີຄວາມຄ່ອງຕົວສູງ ຄື່ນວິທະຍຸນີ້ມີຄຸນສົມບັດໃນການທະລຸລວງສິ່ງກີດຂວາງເຊັ່ນ ກຳແພງ ຫຼື ຜະໜັງຫ້ອງ ແຕ່ກໍ່ຕ້ອງຢູ່ໃນໄລຍະຣັດສະໜີຂອງຄວາມຖີ່ວິທະຍຸດ້ວຍ ຫາກເຄື່ອນຍ້າຍຄອມພິວເຕີໄປໄກຈາກຣັດສະໜີກໍຈະຂາດ ການຕິດຕໍ່ລະບົບນີ້ມີຄຸນສົມບັດຄືກັບລະບົບເຄືອຂ່າຍທີ່ໃຊ້ສາຍສັນຍາປົກກະຕິທົ່ວໄປ ເປັນເທັກໂນໂລຢີທີ່ກຳລັງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມເພີ່ມຂຶ້ນ ໃຊ້ໄດ້ທັງຄອມພິວເຕີແບບຕັ້ງໂຕະ ຫຼື ໂນ໊ດບຸດ ລວມເຖິງຄອມພິວເຕີມືຖື ຢ່າງ Pocket PC ຫຼື Palm ສາມາດເຊື່ອມຕໍ່ໄດ້ທັງແບບ Ad-Hoc ຄືການສື່ສານກັນໂດຍຕົງທີ່ບໍ່ຕ້ອງ Wireless Accesspoint ແລະ ແບບ Infrastructure ຫຼືແບບໂຄງສ້າງທີ່ຕ້ອງໃຊ້Wireless Accesspoint ມາເປັນຕົວກາງສໍາລັບຮັບສົ່ງຂໍ້ມູນຂອງຄອມພິວເຕີທີ່ຕິດຕັ້ງກັບເນັດເວີກໄຮ້ສາຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ອິນເຕີເນັດເປັນເຄືອຂ່າຍຄອມພິວເຕີທີ່ມີຄອມພິວເຕີເຊື່ອມຕໍ່ກັນທົ່ວທຸກມຸນໂລກ ໂດຍໃຊ້ໂປໂຕຄໍ TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) ເຮັດໃຫ້ສາມາດແລກປ່ຽນຂໍ້ມູນກັນໄດ້ໃນທຸກຫົນແຫ່ງທີ່ມີອິນເທີເນັດເຂົ້າເຖິງ ອິນເທີເນັດຈຶ່ງນັບວ່າເປັນເຄືອຂ່າຍຄອມພິວເຕີທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ ທີ່ສຸດ. ເຄືອຂ່າຍອິນເຕີເນັດເກີດມາຈາກໂຄງການຂອງ ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network) ຂອງກະຊວງຂອງລັດຖະບານ ມີຈຸດປະສົງເພື່ອເຊື່ອມຕໍ່ຄອມພິວເຕີທີ່ຢູ່ຫ່າງໄກກັນ. ຕໍ່ມາໄດ້ຖືກພັດທະນາໃຫ້ກາຍເປັນເຄືອຂ່າຍອິນເຕີເນັດແລະໃຊ້ກັນຢ່າງແຜ່ຫຼາຍ ໃນໂລກຂອງອິນເຕີເນັດຈະບໍ່ມີໃຜເປັນເຈົ້າຂອງແທ້ຈິງ ແລະ ບໍ່ສາມາດຄວມຄຸບເຄືອຂ່າຍອິນເທີເນັດໄດ້ທັງໝົດ ສາມາດຄວບຄຸມສະເພາະເຄືອຂ່າຍຂອງຕົນເອງທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ກັບອິນເຕີເນັດເທົ່ານັ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ອິນທາເນັດເປັນລະບົບເຄືອຂ່າຍທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ກັນກັບຄອມພິວເຕີແລະໃຊ້ໂປໂຕຄໍ TCP/IP ເຊັ່ນ ດຽວກັບອິນເຕີເນັດ ແຕ່ເຄືອຂ່າຍອິນທາເນັດເປັນລະບົບເຄືອຂ່າຍທີ່ຢູ່ພາຍໃນອົງກອນ ບໍ່ໄດ້ເຜຍແພ່ຂໍ້ມູນ ອອກສູ່ໂລກພາຍນອກຄືອິນເທີເນັດ ໂດຍທີເທັກໂນໂລຢີຄອຍໃຫ້ບໍລິການຄືກັບອິນເທີເນັດ ເຊັ່ນມີ Web Server ໃຫ້ບໍລິການເວັບໄຊ ມີ Mail Server ໄວ້ບໍລິການຈົດໝາຍອີເລັກໂທນິກພາຍໃນອົງກອນ, ລະບົບ FTP ສຳຫຼັບໂອນຖ່າຍຝ່າຍ, ລະບົບ DNS ສໍາລັບແປງຊື່ໂດເມັນເປັນໝາຍເລກ IP Address ແລະ ອື່ນໆ ທີ່ອິນເຕີເນັດເຮັດໄດ້ ອິນທາເນັດກໍມີເຊັ່ນກັນ ແຕ່ອິນທາເນັດກໍຍັງເປີດໂອກາດໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ພາຍນອກເຂົ້າມາໃຊ້ຂໍ້ມູນໄດ້ ເອີ້ນວ່າ ເອັກທາເນັດ(Extranet) ເຊິ່ງອາດເຂົ້າມາທາງອິນເທີເນັດ ຫຼື ເຊື່ອມຕໍ່ຕົງມາໂດຍໃຊ້ໂມເດັມ, ແຕ່ຈະຖືກຄວບຄຸມໃຫ້ມີສິດທິເພິ່ງໄດ້ຮັບເທົ່ານັ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການໃຊ້ງານໃນລະບົບເຄືອຂ່າຍທີ່ມີການເຊື່ອມຕໍ່ຫຼາຍໆເຄືອຂ່າຍເຂົ້າດ້ວຍກັນຫາກທຸກເຄືອຂ່າຍໃຊ້ ຂະບວນການ ຫຼື ວິທີການເຮັດວຽກດຽວກັນ ກໍງ່າຍຕໍ່ການຕິດຕໍ່ສື່ສານ ແລະ ບໍ່ເກີດປັນຫາໃດໆ. ໃນເຄືອຂ່າຍອິນເຕີເນັດທີ່ມີຈໍານວນເຄືອຂ່າຍຫຼວງຫຼາຍເຊື່ອມຕໍ່ກັນຢູ່ ແຕ່ລະເຄືອຂ່າຍກໍມີລະບົບທີ່ແຕກຕ່າງກັນອອກໄປ ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງຕ້ອງມີລະບຽບດັ່ງກ່າວເອີ້ນວ່າ “ໂປໂຕຄໍ”.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

IP Address ເປັນໝາຍເລກປະຈໍາຄອມພິວເຕີ ແລະ ອຸປະກອນຕ່າງໆ ທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ຢູ່ໃນເຄືອຂ່າຍ ເພື່ອໃຊ້ລະບຸທີ່ຢູ່ ຫຼື ຕໍາແໜ່ງຂອງຄອມພິວເຕີ້ ແລະ ອຸປະກອນໂດຍບໍ່ຊ້ຳກັນ ເຮັດໃຫ້ຄອມພິວເຕີ ແລະ ອຸປະກອນສາມາດຕິດຕໍ່ສື່ສານ ຫຼື ຮັບສົ່ງຂໍ້ມູນໄດ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງ. IP Address ມີລັກສະນະເປັນຕົວເລກ 4 ກຸ່ມ ແຕ່ລະກຸ່ມຈະຄັນດ້ວຍເຄື່ອງໝາຍ (.) ເຊັ່ນ 192.168.1.22; IP Address ກໍຄືກັບເລກທີ່ບ້ານ ເຊິ່ງບ້ານແຕ່ລະຫລັງຈະຕ້ອງມີເລກທີ່ບ້ານທີ່ບໍ່ຊ້ຳກັນ ເພາະຖ້າຊໍ້າກັນແລ້ວ ບຸລຸດໄປສະນີຈະຫາທີ່ຢູ່ບໍ່ເຫັນ ເຮັດໃຫ້ສົ່ງຈົດໝາຍບໍ່ໄດ້ ສໍາລັບມາດຕະຖານການກຳນົດ IP Address ຈະມີໜ່ວຍງານກາງຄື InterNIC (Inter Network Information Center) ເຮັດໜ້າທີ່ຈັດສັນ IP Address ໃຫ້ກັບຜູ້ໃຊ້ທົ່ວໂລກ IP Address ໃນປັດຈຸບັນຍັງຄົງໃຊ້ເວີຊັ່ນ 4 ແຕ່ໃນອະນາຄົດຈະນໍາເວີຊັ່ນ 6 ມາໃຊ້ ເອີ້ນວ່າ IPv6.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນຄໍາທີ່ລະບຸວ່າຄອມພິວເຕີເຄື່ອງນີ້ຢູ່ເຄືອຂ່າຍໃດ ຫຼື ເປັນຄ່າທີ່ແບ່ງກຸ່ມເຄືອຂ່າຍໂດຍຕ້ອງສອດຄ້ອງກັບ Class ຂອງ IP Address. ຊັບເນັດມາກຈະເປັນຕົວເລກ 4 ຂຸດ ເຊັ່ນດຽວກັບ IP Address ແຕ່ຈະມີຄ່າເປັນ 0 ກັບ 255 ເທົ່ານີ້ (ແຕ່ບາງກໍລະນີກໍ່ເປັນຄ່າອື່ນໄດ້ ເມື່ອຖືກແບ່ງຊັບເນັດ).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ພອດເປັນຊ່ອງທາງການສື່ສານຂອງຄອມພີວເຕີທີ່ເປີດບໍລິການຕ່າງໆ ໂດຍຫາກປຽບ IP Address ເປັນເລກທີ່ເຮືອນ ໝາຍເລກພອດກໍ່ອາດປຽບໄດ້ກັບປະຕູບ້ານ ຫຼື ປະຕູຫ້ອງ. ຍົກຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຮົາຕ້ອງການເດີນທາງໄປຫາໝູ່ທີ່ອາໄສໃນຫໍພັກແຫ່ງໜຶ່ງ ດັ່ງນັ້ນເຮົາຈະຕ້ອງຮູ້ທີ່ຢູ່ຫໍພັກກັບໝາຍເລກ ຫໍພັກ ແລ້ວເຖິງຈະເດີນທາງໄປຫໍພັກໄດ້ເຊິ່ງປຽບໄດ້ກັບການທີ່ຈະຕ້ອງຮູ້ IP Address ກັບໝາຍເລກພອດຂອງຄອມພີວເຕີປາຍທາງຈຶ່ງຈະເຂົ້າໄປໃຊ້ບໍລິການເທິງຄອມພີວເຕີເຄື່ອງນັ້ນໆໄດ້ ແລະ ຄອມພີວເຕີໜຶ່ງເຄື່ອງສາມາດເປີດບໍລິການໄດ້ຫຼາຍຢ່າງໂດຍບໍລິການແຕ່ລະປະເພດຈະມີພອດເປັນຂອງຕົນ ເອງ ເຊັ່ນ ໃຊ້ພອດໝາຍເລກ 80 ສ່ວນ FTP Server ໃຊ້ພອດໝາຍເລກ 21 ແລະ ພອດຈະມີຢູ່ 2 ຊະນິດ ຄື TCP Port ກັບ UDP Port ເຊິ່ງແຕ່ລະຊະນິດຈະມີຈານວນທັງໝົດ 65.535 ພອດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເວີວາຍເວັບ (World Wide Web) ຫຼື ທີ່ເອີ້ນກັນສັ້ນໆວ່າ: www ຄືບໍລິການເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນຂ່າວສານທີ່ມີຜູ້ໃຊ້ວຽກຫຼາຍທີ່ສຸດໃນອິນເຕີເນັດ ແລະ ສາມາດນໍາມາໃຊ້ໄດ້ໃນລະບົບເຄີຍຂ່າຍອິນເຕີເນັດ, ສິ່ງສໍາຄັນທີ່ສຸດສໍາລັບການບໍລິການຂໍ້ມູນເຫຼົ່ານີ້ກໍ່ຄື: Web Server ທີ່ຄອຍເຮັດໜ້າທີ່ສົ່ງຂໍ້ມູນໃຫ້ກັບຄອມພິວເຕີ ທີ່ໃຊ້ບຣາວເຊີຂໍເບິ່ງເວັບໄຊ ເຊິ່ງ Web Server ຈະໃຫ້ບໍລິການຜ່ານພອດ 80 ແລະ ໃຊ້ໂປຣໂຕຄໍ HTTP ຕິດຕໍ່ກັບບຣາວເຊີຂອງ Client.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນການສື່ສານທີ່ສະດວກ ວ່ອງໄວ ແລະ ໃຊ້ກັນມາດົນແລ້ວ ເຊິ່ງສິ່ງສໍາຄັນທີ່ຜັກດັນໃຫ້ການຮັບສົ່ງອີເມວເທິງເຄືອຂ່າຍອິນເຕີເນັດ ແລະ ອິນທຣາເນັດເປັນໄປໄດ້ຢ່າງງ່າຍດາຍກໍຄື Mall Server ເພາະເຮັດໜ້າທີ່ຈັດການຮັບສົ່ງອີເມວ, ຊ່ວຍໃຫ້ອີເມວຂອງຜູ້ສົ່ງສາມາດເດີນທາງໄປສູ່ຜູ້ຮັບພາຍໃນເວລາອັນສັ້ນ ສ່ວນຜູ້ໃຊ້ອີເມວແຕ່ລະຄົນຈະຕ້ອງມີໝາຍເລກບ່ອນຢູ່ອີເມວ (E-mail Address) ເປັນຂອງຕົວເອງ ໂດຍຂຶ້ນຕົ້ນດ້ວຍຊື່ຜູ້ໃຊ້ແລ້ວຂັ້ນດ້ວຍ ເຄື່ອງໝາຍ @ ຕາມດ້ວຍໂດເມນເນມ (ເຊັ່ນ: pisal@mynet.co.th) ແລະ ຜູ້ໃຊ້ທຸກຄົນຈະມີອີເມວບ່ອກ ຫຼື ກ່ອງໃສ່ຈົດໝາຍທີ່ຢູ່ເທິງ Mail Server ທີ່ຕົນເອງເປັນສະມາຊິກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຣີເລໂຮດສ໌ (Relay Host) ຫຼື ອາດຈະເອີ້ນວ່າ: ສະມາດໂຮດສ໌ (Smart Host) ເຮັດໜ້າທີ່ ເປັນຕົວກາງໃນການຮັບອີເມວຈາກ Mail Server ເພື່ອສົ່ງຕໍ່ໄປທີ່ Mail Server ປາຍທາງ ຫຼື ອາດຈະ ສົ່ງໄປທີ່ຣີເລໂຮສອື່ນໆ ຈົນກວ່າຈະເຖິງ Mail Server ປາຍທາງ ແລະ ໃນທາງກັບກັນກໍຈະຮັບອີເມວ ຈາກພາຍນອກກ່ອນສົ່ງເຖິງ Mail Server ຂອງອົງກອນ (ໂດຍທົ່ວໄປ Mail Server ສາມາດເຮັດໜ້າ ທີ່ເປັນຣີເລໂຮສໄດ້ໃນຕົວເອງ).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

NAT (Network Address Translation) ເປັນລະບົບການແປງ IP Address ຂອງ Client ທີ່ໃຊ້ ໄອພີແບບພາຍນອກໃຫ້ເປັນ IP Address ຂອງ NAT Server ເຊິ່ງໃຊ້ໄດ້ຈິງບົບອິນເຕີເນັດ, ຈາກນັ້ນຈຶ່ງຕິດຕໍ່ອອກໄປໃນອິນເຕີເນັດເມື່ອໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນກັບມາ. NAT Server ຈະແປງ IP Address ໄປເປັນຂອງ Client ແລະ ສົ່ງຂໍ້ມູນນັ້ນກັບໄປສູ່ Client ເຮັດໃຫ້ Client ສາມາດໃຊ້ອິນເຕີເນັດໄດ້ ໂດຍທີ່ຜູ້ໃຊ້ເອງບໍ່ຮູ້ເລີຍວ່າ ອິນເຕີເນັດທີ່ໃຊ້ນັ້ນໄດ້ຜ່ານຂະການ NAT ກjອນ ແລະ ຈາກການທີ່ Client ບໍ່ຕ້ອງໃຊ້ IP Address ທີ่ໃຊ້ໄດ້ຈິງບົນອິນເຕີເນັດມີຜົນໃຫ້ບຸກຄົນພາຍນອກທີຢູ່ໃນອິນເຕີເນັດຈະເບິ່ງເຫັນແຕ່ເຄື່ອງທີເຮັດໜ້າທີ NAT ເທົ່ານັ້ນຈຶ່ງຊ່ວຍເພິ່ມຄວາມປອດໄພໃຫ້ Client ທາງໜຶ່ງ ອີກທັງຍັງຊ່ວຍປະຍັດ IP Address.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Remote Access Service ຫຼື RAS ເປັນບໍລິການທີ່ຮອງຮັບຜູ້ໃຊ້ທີ່ໃຊ້ວິທີເຊື່ອມຕໍ່ຈາກພາຍນອກ ເຂົ້າມາໃນເຄືອຂ່າຍຂອງອົງກອນເພື່ອຂໍໃຊ້ຂໍ້ມູນຕ່າງ ເຊິ່ງຜູ້ໃຊ້ຈະໜູນໂມເດັມ (Dial-up) ເຊື່ອມຕໍ່ມາທີ່ໂມເດັມທີ່ຕິດຕັ້ງໄວ້ເທິງ Remote Access Server ໂດຍຜ່ານລະບົບເຄືອຂ່າຍໂທລະສັບ, ຈາກນັ້ນ Remote Access Server ຈະກວດສອບວ່າຜູ້ໃຊ້ເຊື່ອມຕໍ່ເຂົ້າມາມີສິດທິໃນການໃຊ້ ຫຼື ບໍ່ ຖ້າໄດ້ຮັບສິດທິ ກໍຈະເປີດໃຫ້ເຊື່ອມຕໍ່ເຂົ້າມາໄດ້ ຫຼື ໃນກໍລະນີທີ່ອົງກອນຂອງເຈົ້າມີສາຂາຍ່ອຍທີ່ຢູ່ຫ່າງອອກໄປ ແລະ ຕ້ອງການສາຂາຍ່ອຍໜູນໂມເດັມເຊື່ອມຕໍ່ມາທີ່ສໍານັກງານໃຫຍ່ເພື່ອໃຊ້ຂໍ້ມູນ ກໍຈຳເປັນຕ້ອງເປີດບໍລິການ ເຊື່ອມຕໍ່ໄລຍະໄກໄວ້ເພື່ອຮອງຮັບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Terminal Sevices ເປັນບໍລິການທີ່ຍອມໃຫ້ Client ນໍາໃຊ້ Application ຫຼື ໂປຣແກຣມຕ່າງໆທີ່ຕິດຕັ້ງກ່ຽວກັບຄອມພິວເຕີເຊີເວີເຄືອຂ່າຍໃນອົງກອນ ລວມທັງຜ່ານເຄືອຂ່າຍອິນເຕີເນັດ ຫຼື ອາດຈະເຊື່ອມຕໍ່ ໂດຍກົງລະຫ່ວາງໂມເດັມຂອງເຊີເວີກັບ Client ໂດຍທີ່ Client ຈະດຶງພາບໜ້າຈໍຂອງເຊີເວີໄວ້ມາສະແດງກ່ຽວກັບພາບໜ້າຈໍຂອງ Client ເພື່ອຈະໄດ້ໃຊ້ Application ຫຼື ໂປຣແກຣມທີ່ເຊີເວີຈັດໄວ້ໃຫ້ ແລະ ຖ້າຫາກວ່າເຊີເວີໄດ້ເຊື່ອມຕໍ່ອິນເຕີນັດ Client ສາມາດໄຊ້ບຣາວເຊີເປີດເວັບໄຊ້ໃນອິນເຕີເນັດ ຫຼື ໂປຣແກຣມ Windows Live Messenger ໄດ້ເຊັ່ນ: ເຊິ່ງການເຮັດວຽກທັງໝົດລວມທັງການປະເມີນຜົນຈະເປັນໜ້າທີ່ຂອງເຊີເວີ ດັ່ງນັ້ນໄດ້ເອັນຈຶ່ງເປັນພຽງສ່ວນທີ່ຖ້າສົ່ງຄໍາສັ່ງຈາກຄີບອດກັບເຂົ້າໄປທີ່ເຊີເວີ ແລະ ສະແດງ ຜົນອອກທາງມໍນິເຕີເທົ່ານັ້ນ ສ່ວນພາລະອື່ນໆ ຈະຕົກຢູ່ທີ່ເຊີເວີ ສໍາລັບຄອມພິວເຕີເຊີເວີທີ່ໃຫ້ບໍລິການ Terminal Services ເອີ້ນວ່າ Terminal Sevices.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ສະຕຣີມມິ່ງ (Streaming) ເປັນເທັກໂນໂລຍີການສົ່ງຂໍ້ມູນເມົາຕີມີເດຍຈາກ Streaming Media Server ໃນລັກສະນະຕໍ່ເນື່ອງໄປທີ່ຜູ້ຮັບຜ່ານເຄືອຂ່າຍອິນເຕີເນັດ ແລະ ອິນທຣາເນັດ ຫຼື ເຄືອຂ່າຍອື່ນໆ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮັບສາມາດເປີດເບິ່ງຂໍ້ມູນໄດ້ເກືອບທັນທີໂດຍບໍ່ຕ້ອງຖ້າໂຫຼດຂໍ້ມູນຈົນຄົບ. ຍົກຕົວຢ່າງເຊັ່ນ: ຜູ້ໃຊ້ ສາມາດຟັງເພງເທິງເວັບໄຊທີ່ມີເພງໃຫ້ຟັງແບບອອນລາຍໄດ້ທັນທີໂດຍບໍ່ຕ້ອງດາວໂຫຼດໄຟລເພງມາທີ່ຄອມພິວເຕີ ຫຼື ການເປີດເບິ່ງຕົວຢ່າງໜັງ ຫຼື ຄຣິບວີດີໂອໄດ້ເກືອບທັນທີ ຫຼື ການເຜີຍແຜ່ລາຍການ ໂທລະທັດຂອງສະຖານີໂທລະທັດຕ່າງໆ ຜ່ານທາງເວັບໄຊ ເຊິ່ງບໍ່ຈຳກັດວ່າຈະເປັນເທບທີ່ບັນທຶກໄວ້ ຫຼື ເປັນການຖ່າຍທອດສົດ ຕ່າງກໍ່ໃຊ້ເທັກໂນໂລຢີສະຕຣີມມິງເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນດ້ວຍກັນທັງນັ້ນ, ຈຶ່ງຊ່ວຍຫຼຸດເວລາ ແລະ ເພິ່ມຄວາມສະດວກໃນການທີ່ບໍ່ຕ້ອງດາວໂຫຼດໄຟລ໌ເມົາຕີມີເດຍນັ້ນ ເນື່ອງຈາກການດາວໂຫຼດໄຟລ໌ ປະເພດເມົາຕິມີເດຍມັກໃຊ້ເວລາດົນ ແຕ່ຂໍ້ດີຂອງການດາວໂຫຼດມາເກັບໄວ້ໃນຮາດດິດຄືສາມາດເອີ້ນເບິ່ງ ຊໍ້າໄດ້ຕະຫຼອດຕາມທີ່ຕ້ອງການ ສໍາລັບການໃຊ້ເທັກໂນໂລຢີສະຕຣີມມິງຈະໃຊ້ກັບຂໍ້ມູນປະເພດເມົາຕິມີເດຍ ໄດ້ແກ່ຂໍ້ດີໂອ (Audio) ກັບວີດີໂອ (Video).

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ Web Hosting ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄອມພິວເຕີ ເປັນອຸປະກອນອີເລັກໂທນິກທີ່ຊ່ວຍ ໃຫ້ການເຮັດວຽກຕ່າງໆຂອງຄົນເຮົາມີຄວາມ ສະດວກວ່ອງໄວ ແລະ ຖືກຕ້ອງ ເຊັ່ນ ໃຊ້ຈັດເກັບຂໍ້ມູນ, ຄິດໄລ່, ປະມວນຜົນຂໍ້ມູນ ແລະ ເຮັດວຽກຕ່າງໆທີ່ເກີນຄວາມສາມາດຂອງຄົນເຮົາ. ຄອມພິວເຕີໄດ້ຖືກນໍາມາໃຊ້ວຽກກັນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍທີ່ສຸດໃນປັດຈຸບັນ ຈະເປັນກຸ່ມຂອງຄອມພິວເຕີປະເພດ ໄມໂຄຣຄອມພິວເຕີ (Micro Computer) ເຊັ່ນ: ຄອມພິວເຕີສ່ວນບຸກຄົນ (Personal Computer: PC), ໂນດບຸກ (Notebook), Tablet PC, Smartphone ທີ່ເຮົາພົບເຫັນ ຫຼື ໃຊ້ ວຽກທົ່ວໄປໃນຊີວິດປະຈຳວັນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແມ່ນໂຕເຄື່ອງ ແລະ ອຸປະກອນຕ່າງໆຂອງຄອມພິວເຕີທຸກໆອັນ ໂດຍເຮົາສາມາດຈັບບາຍ ໄດ້ ເຊັ່ນ: ຊີພີຍູ, ແຣມ, ເມນບອດ, ຮາດດິດ, ກາດຈໍ, ແຫຼ່ງຈ່າຍໄຟ, ຈໍພາບ, ເຄສ, ແປ້ນພິມ, ເມົາ ແລະ ອື່ນໆ ລ່ວມທັງອຸປະກອນຈໍາພວກ Smartphone ແລະ Tablet PC.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແມ່ນໂປຣແກຣມ ຫຼື ຊຸດຂໍ້ມູນຄໍາສັ່ງຕ່າງໆທີ່ຖືກຂຽນຂຶ້ນ ເພື່ອໃຊ້ຄວບຄຸມ ຫຼື ສັ່ງການໃຫ້ ຄອມພິວເຕີເຮັດວຽກຕາມທີ່ເຮົາຕ້ອງການ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

System Software ຈໍາເປັນຕ້ອງຕິດຕັ້ງຢູ່ໃນຄອມພິວເຕີທຸກເຄື່ອງ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ສາມາດຄວບຄຸມ ຫຼື ສັ່ງການຄອມພິວເຕີໄດ້ ເຊັ່ນ: Windows, MacOS, Ubuntu ນັບທັງອຸປະກອນ Smartphone ແລະ Tablet ຕົວຢ່າງ: iOS, Android, ແລະ Windows Phone.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໃຊ້ຕິດຕັ້ງລົງໃນຊອບແວລະບົບເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາ ສ້າງສັນວຽກຕ່າງໆໄດ້ ເຊັ່ນ: MS-Office, Photoshop, AutoCAD, Maya, 3D Studio MAX, ໂປຣແກຣມ Antivirus ແລະ ອື່ນໆ ລວມໄປເຖິງ App ຕ່າງໆທີ່ຖືກໃຊ້ເທິງອຸປະກອນ Smart Phone ແລະ Tablet.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ແມ່ນຜູ້ທີ່ໃຊ້ວຽກ ຫຼື ເຮັດວຽກຢູ່ກັບເຄື່ອງຄອມພິວເຕີ ລວມໄປເຖິງຜູ້ທີ່ມີຄວາມຮູ້ຊຳນານ, ຊ່າງຄອມ, ຜູ້ຂຽນໂປຣແກຣມ, ນັກວິເຄາະລະບົບ (System Analyst) ແລະ ອື່ນໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄອມພິວເຕີແບບເດສທອບ (Desktop) ຫຼື ທີ່ເຮົາມັກເອີ້ນກັນວ່າ ພີຊີ (PC) ເປັນຄອມພິວເຕີແບບຕັ້ງໂຕະ ຫຼື ຕັ້ງພື້ນທີ່ຖືກອອກແບບມາສໍາລັບເຮັດວຽກຢູ່ກັບທີ່ເພາະຄອມພິວເຕີຊຸດມາດຕະຖານຂະໜາດ ATX ທີ່ໃຊ້ກັນທົ່ວໄປຈະມີຂະໜາດໃຫຍ່ ນ້ຳໜັກຫຼາຍ ແລະ ເຖິງຈະເລືອກໃຊ້ຄອມພິວເຕີຊຸດນ້ອຍໆຄື: Micro-ATX ຫຼື Mini-ITX ແຕ່ກໍຍັງລໍາບາກທີ່ຍັງຕ້ອງສຽບປັກໄຟຢູ່ຕະຫຼອດການໃຊ້ວຽກ ເຮັດໃຫ້ບໍ່ສະດວກທີ່ຈະຕ້ອງພົກພາ ຫຼື ເຄື່ອນຍ້າຍໄປມາເລື່ອຍໆ ແລະ ຍ້ອນຄວາມບໍ່ສະດວກນີ້ ເຮັດໃຫ້ປັດຈຸບັນ ຄອມພິວເຕີແບບນີ້ຈຶ່ງຖືກໃຊ້ວຽກໜ້ອຍລົງ, ໂດຍມັກມີໄວ້ເປັນເຄື່ອງຫຼັກເພື່ອເຮັດວຽກໃນຫ້ອງການ ຫຼື ເຮັດ ວຽກຢູ່ກັບບ້ານ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ທີ່ຕ່າງປະເທດມັກເອີ້ນກັນວ່າ: ແລັບທອບ (Laptop) ເປັນຄອມພິວເຕີຂະໜາດນ້ອຍທີ່ສາມາດພົກພາໄປໃຊ້ວຽກໃນສະຖານທີ່ຕ່າງໆໄດ້ຢ່າງສະດວກໂດຍບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງສຽບປັກໄຟຢູ່ຕະຫຼອດເວລາຄືກັບພີຊີ ແຕ່ອາໃສພະລັງວຽກຈາກຖ່ານທີ່ສາມາດໃຊ້ວຽກໄດ້ດົນ, ຫຼາຍຊົ່ວໂມງ ແລະ ບໍ່ສິ້ນເປືອງພື້ນທີ່ໃນການຈັດວາງ, ລາຄາທີ່ບໍ່ແພງຄືແຕ່ກ່ອນ ແລະ ປະສິດທິພາບຍັງໃກ້ຄຽງກັບພີຊີໂດຍທົ່ວໄປ ເຮັດໃຫ້ໄດ້ຮັບຄວາມ ນິຍົມຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນໂນດບຸກທີ່ມີຄວາມພິເສດບ່ອນທີ່ມີໜ້າຈໍຮອງຮັບລະບົບ ສຳຜັດ ຫຼື ທີ່ເອີ້ນວ່າ: ຈໍພາບແບບທັສກຣີນ (Touch Screens) ຈັດຢູ່ໃນກຸ່ມຂອງໂນດບຸກປະເພດ ແທັບເລັດພີຊີ (Tablet PC) ໂດຍແຕ່ກ່ອນຈະໃຊ້ລະບົບອີເລັກໂທຣນິກທີ່ເອີ້ນວ່າ: Stylus ຫຼື ນິ້ວມືໃດນິ້ວມືໜຶ່ງສໍາຜັດລົງໜ້າຈໍພາບເພື່ອສັ່ງການ ຫຼື ປ້ອນຂໍ້ມູນ ແຕ່ປັດຈຸບັນເກືອບທຸກລຸ້ນຍັງຮອງຮັບ ການສໍາຜັດລົງໜ້າຈໍດ້ວຍນິ້ວມືຫຼາຍກວ່າໜຶ່ງນິ້ວ (Multi-Touch) ໄດ້ດ້ວຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນໂນດບຸກທີ່ມີຄວາມບາງນໍ້າໜັກເບົາ ແລະ ກິນໄຟໜ້ອຍເຮັດໃຫ້ໃຊ້ວຽກຖ່ານໄດ້ຍາວນານ ໂດຍຕົວເຄື່ອງໄດ້ຮັບການອອກແບບມາເປັນພິເສດເມື່ອ ເວລາພົບໜ້າຈໍລົງແລ້ວເບິ່ງຈາກທາງເບື້ອງຂ້າງຈະມີຄວາມໜາພຽງບໍ່ເກີນ 1 ນິ້ວ ຫຼື 2.54 ຊມ ເທົ່ານັ້ນ ດ້ວຍເຫດນີ້ຊິ້ນສ່ວນພາຍໃນຈຶ່ງຕ້ອງຖືກອອກແບບມາເປັນພິເສດເພື່ອໃຫ້ສາມາດຈັດວ່າງລົງໃນຕົວເຄື່ອງໄດ້ຢ່າງເໝາະສົມ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນໂນດບຸກທີ່ຕົວເຄື່ອງມີຂະໜາດນ້ອຍຫຼາຍຈົນສາມາດວາງເທິງຟາມືເບື້ອງດຽວໄດ້ ໂດຍມີຂະໜາດຂອງຈໍພາບ 12.1 ນີ້ວນໜັກເບົາພຽງ 1.0-1.5kg ແລະ ໃຊ້ວຽກຖ່ານຕໍ່ເນື່ອງໄດ້ດົນປະມານ 4-6 ຊົ່ວໂມງ ບາງລຸ້ນອາດຮອງຮັບການໃຊ້ວຽກເຄື່ອຂ່າຍ 3G ໂດຍຈະມີຊ່ອງໃສ່ຊີມກາດ (Sims Card) ມາໃຫ້ນໍາ. ໂນດບຸກແບບນີ້ອາດບໍ່ເໝາະກັບການນໍາມາໃຊ້ວຽກເປັນຫຼັກ ເພາະປະສິດທິພາບທີ່ຈະໄດ້ຮັບ ອາດຈະພຽງພໍຕໍ່ການໃຊ້ວຽກພື້ນຖານຕ່າງໆເຊັ່ນ: ເຊື່ອມຕໍ່ອິນເຕີເນັດເພື່ອເຂົ້າເບິ່ງເວັບໄຊ້, ຮັບສົ່ງເມວ, ສົນທະນາອອນລາຍ ຫຼື ພິມວຽກເອກະສານເລັກໆນ້ອຍໆ ເທົ່ານັ້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນໂນດບຸກທີ່ຖືກອອກແບບມາໃຫ້ທົນທານຕໍ່ການກະທົບ ແລະ ທົນທານຕໍ່ການໃຊ້ວຽກໃນທຸກໆສະພາບແວດລ້ອມ ຫຼື ໃນທຸກໆສະພາບອາກາດທີ່ບໍ່ດີ, ບໍ່ວ່າຈະເປັນໃນບ່ອນທີ່ມີອຸນຫະພູມຮ້ອນສູງ, ເຢັນຈົນອາກາດຕິດລົບ, ບ່ອນທີ່ມີອາກາດປ່ຽນແປງຢູ່ຕະຫຼອດ ແລະ ບໍລິເວນກໍ່ສ້າງທີ່ມີຝຸ່ນລະອອງເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ເປັນຕົ້ນ. ດ້ວຍເຫດນີ້ສ່ວນປະກອບທຸກສ່ວນຈຶ່ງຕ້ອງຖືກອອກແບບມາໃຫ້ທົນທານເປັນພິເສດ ແລະ ຖືກປ້ອງກັນໃຫ້ປອດໄພຈາກສິ່ງລົບກວນຕ່າງໆທີ່ຢູ່ພາຍນອກຕົວເຄື່ອງ ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງເໝາະສຳຫລັບຜູ້ທີ່ ຕ້ອງການນໍາໄປໃຊ້ວຽກຫນັກໂດຍແທ້ຈິງ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ຄວາມນິຍົມໃນຕົວແທັບເລັດເລີ່ມຕົ້ນເມື່ອ 5-6 ປີທີ່ຜ່ານມາໂດຍທີ່ກ່ອນໜ້ານັ້ນເຖິງວ່າຈະມີໂນດບຸກ ແບບທີ່ຮອງຮັບລະບົບສໍາຜັດໜ້າຈໍ (Tablet PC) ວາງຂາຍຢູ່ກ່ອນແລ້ວໃນທ້ອງຕະຫຼາດ ແລະ ຕໍ່ມາກໍ່ຍັງມີແທັບເລັດຄອມພິວເຕີຄື: iPad ລຸ້ນທໍາອິດຂອງ Apple ມາເປີດຕະຫຼາດອີກແຕ່ກໍຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການຕອບຮັບຈາກຜູ້ໃຊ້ເທົ່າທີ່ຄວນ; ຕໍ່ມາມາຫຼັງຈາກນັ້ນອີກ 1-2 ປີ ບໍລິສັດຜະລິດເຄື່ອງໃຊ້ໄຟຟ້າລາຍໃຫຍ່ຄື: Samsung ກໍ່ໄດ້ເລີ່ມຊຸກຍູ້ຕະຫຼາດແທັບເລັດໃຫ້ເຕີບໃຫຍ່ ໂດຍຮ່ວມມືກັບ Google ນໍາເອົາລະບົບປະຕິບັດການ Android ທີ່ເປັນ Open-source ມາພັດທະນາ ແລ້ວຕິດຕັ້ງລົງໃນແທັບເລັດລຸ້ນຕ່າງໆຂອງຕົນ ເພື່ອອອກສູ່ຕະຫຼາດ ເຊິ່ງກໍໄດ້ຮັບການຕອບສະໜອງຈາກຜູ້ໃຊ້ຢູ່ບໍ່ໜ້ອຍ ແລະ ບ່ອນນີ້ເອງໄດ້ກາຍເປັນຈຸດ ເລີ່ມຕົ້ນສໍາຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ຫຼັງຈາກນັ້ນບໍລິສັດຜູ້ຜະລິດອີກຫຼາຍແຫ່ງບໍ່ວ່າຈະເປັນ Acer, Asus, HTC ແລະ Sony ຕ່າງກໍ່ຫັນມາຈັບມືກັບ Google ເພື່ອຜະລິດແທັບເລັດລຸ້ນຕ່າງໆທີ່ໃຊ້ລະບົບປະຕິບັດການ Android ລົງແຂ່ງຂັນໃນຕະຫຼາດດ້ວຍ ລວມເຖິງແທັບເລັດຈີນລາຄາຖືກຫຼາຍລຸ້ນ/ຍີ່ຫໍ້ ຕ່າງກໍ່ເອົາລົງສູ່ຕະຫຼາດ ແທັບເລັດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ສະມາດໂຟນ (Smartphone) ຄໍານີ້ຄວາມຈິງກໍ່ໃຊ້ວຽກມາດົນແລ້ວເປັນຊື່ທີ່ໃຊ້ເອີ້ນ: ໂທລະສັບເຄື່ອນທີ່ ຫຼື ມືຖືທີ່ມີຄຸນສົມບັດທີ່ມີຄວາມສາມາດເພີ່ມຕື່ມຄື: ໃຊ້ວຽກເປັນຄອມພິວເຕີໄດ້ໃນຕົວ, ມີຊອບແວ ລະບົບປະຕິບັດການ (OS), ຕິດຕັ້ງ ແລະ ໃຊ້ວຽກແອັບພລິເຄຊັ່ນໄດ້, ເຊື່ອມຕໍ່ອິນເຕີເນັດໄດ້ ແລະ ອື່ນໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນອຸປະກອນສະແດງຜົນທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນເພາະຕ້ອງຕິດຕໍ່ກັບຜູ້ໃຊ້ຕະຫຼອດເວລາໃນຂະນະທີ່ໃຊ້ວຽກຄອມພິວເຕີ. ໃນອະດີດຈໍພາບທີ່ນິຍົມໃຊ້ມັກເປັນຈໍແບບ CRT ທີ່ມີຮູບຮ່າງໂຄ້ງ, ນໍ້າໜັກຫຼາຍ ແລະ ກິນເນື້ອທີ່ຂອງໂຕະເຮັດວຽກ ແຕ່ປັດຈຸບັນຫັນມາໃຊ້ຈໍພາບແບບ LCD ແລະ LED ກັນໝົດແລ້ວ ຈົນກາຍເປັນມາດຕະຖານທີ່ນິຍົມໃຊ້ກັນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ເພາະມີຮູບຮ່າງບາງ, ນໍ້າໜັກເບົາສະແດງຜົນດ້ວຍ ຄວາມລະອຽດສູງ, ກິນໄຟນ້ອຍ, ຖະໜອມສາຍຕາ ແລະ ບໍ່ເປືອງເນື້ອທີ່ຂອງໂຕະເຮັດວຽກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Sound Card ມີລັກສະນະເປັນແຜງວົງຈອນທີ່ມີຊິບປະມວນຜົນສຽງຕິດຕັ້ງຢູ່ເທິງແຜງ ເຮັດໜ້າທີ່ສ້າງ ແລະ ຈັດການກັບລະບົບສຽງທັງໝົດໃນຄອມພິວເຕີເຊັ່ນ: ຫຼິ້ນໄຟລ໌ສຽງ ຫຼື ຖອດລະຫັດສັນຍານສຽງໃນຮູບແບບຕ່າງໆ. ສ້າງສຽງດົນຕີຕາມຄໍາສັ່ງແບບ MIDI, ບັນທຶກ ແລະ ແປງສຽງລົງໄປເປັນໄຟລ໌ແບບດີຈີຕ້ອນ, ຕະຫຼອດຈົນປະສົມ (Mix) ສັນຍານສຽງຈາກຫຼາຍໆແຫ່ງທີ່ມາເຂົ້າກັນອີກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມ ລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ສ້ອມແປງ (Computer Systems Support), ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

Nvidia ແມ່ນບໍລິສັດຂ້າມຊາດ ແລະ ບໍລິສັດເຕັກໂນໂລຊີ້ ທີ່ມີສຳນັກງານໃຫຍ່ຢູ່ Santa Clara, California, ແລະ ຈັດຕັ້ງຂື້ນຢູ່ Delaware. ເປັນບໍລິສັດອອກແບບ graphics processing units (GPUs), application programming interfaces (APIs) ສຳລັບ data science ແລະ high-performance computing ລວມເຖິງ ຊິບຢູນິດ (SoCs) ສຳລັບຕະຫຼາດຄອມພິວເຕີ້ພົກພາ ແລະ ຕະຫຼາດເຄື່ອງຍົນ. Nvidia ຍັງເດັ່ນທາງດ້ານການເປັນຜູ້ຈັດຫາ AI (artificial intelligence) ຂອງ hardware ແລະ software.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

AMD (Advanced Micro Devices) ແມ່ນບໍລິສັດຂ້າມຊາດ ເປັນເຊມມິຄອນດັກເຕີ້ສັນຊາດອາເມລິກາທີ່ຕັ້ງຢູ່ Santa Clara, California ທີ່ເນັ້ນພັດທະນາ ຄອມພິວເຕີ້ໂປຣເພສເຊີ້ (CPU) ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຕັກໂນໂລຊີ້ ສຳລັບຕະຫຼາດທຸລະກິດ ແລະ ຜູ້ບໍລິໂພກ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Intel Corporation ເປັນບໍລິສັດເຕັກໂນໂລຢີຂ້າມຊາດຂອງອາເມຣິກາ ມີສໍານັກງານໃຫຍ່ຢູ່ໃນ Santa Clara, California, ແລະ ຕັ້ງຢູ່ໃນ Delaware. Intel ແມ່ນໜື່ງໃນຜູ້ຜະລິດຊິບ semiconductor ຫຼື CPU ທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງໂລກໂດຍອິງໃສ່ລາຍຮັບຂອງບໍລິສັດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Cybersecurity ຄວາມປອດໄພທາງໄຊເບີ, ຄວາມປອດໄພດິຈິຕອນ ຫຼື ຄວາມປອດໄພດ້ານເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ (IT security) ແມ່ນການປ້ອງກັນລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ເຄືອຂ່າຍຈາກການໂຈມຕີໂດຍຜູ້ກະທຳທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ ທີ່ອາດສົ່ງຜົນໃຫ້ມີການເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ, ການລັກ ຫຼື ຄວາມເສຍຫາຍຕໍ່ຮາດແວ, ຊອບແວ ແລະ ຂໍ້ມູນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Database ຖານຂໍ້ມູນແມ່ນການເກັບກໍາຂໍ້ມູນທີ່ມີການຈັດຕັ້ງ ຫຼື ປະເພດຂອງການເກັບຮັກສາຂໍ້ມູນໂດຍອີງໃສ່ການນໍາໃຊ້ລະບົບການຄຸ້ມຄອງຖານຂໍ້ມູນ (DBMS), ຊອບແວທີ່ພົວພັນກັບຜູ້ໃຊ້, applications program, ແລະ ຖານຂໍ້ມູນຂອງຕົນເອງເພື່ອເກັບກໍາ ແລະ ວິເຄາະຂໍ້ມູນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

User interface (UI) ແມ່ນໜ້າຕາໄວ້ຕອບສະໜອງລະຫວ່າງ ຜູ້ໃຊ້ ກັບ ໜ້າຕາຂອງແອັບ ຫຼື ເວັບໄຊ້.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

User experience (UX) ແມ່ນວິທີທີ່ຜູ້ໃຊ້ຕອບສະໜອງ ແລະ ມີປະສົບການທີ່ດີກັບຜະລິດຕະພັນ, ລະບົບ ຫຼື ການບໍລິການ ເຊິ່ງຈະຄຳນຶງເຖິງ ຄວາມງ່າຍຂອງການນໍາໃຊ້ ແລະ ປະສິດທິພາບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Software development life cycle (SDLC) ແມ່ນຂະບວນການວາງແຜນ ແລະ ຈັດການພັດທະນາ ຊອບແວ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Application programming interface (API) ແມ່ນຕົວກາງລະຫວ່າງ client ແລະ server. ໂດຍຈະມີໂປຣແກຣມຄອມພິວເຕີ້ ຫຼື ອຸປະກອນສອງຢ່າງຂື້ນໄປ ສື່ສານເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Virtualization ແມ່ນສ້າງການຈຳລອງສະເໝືອນຈິງ (ແທນຂອງແທ້) ຂອງສິ່ງໃດໜຶ່ງຂື້ນມາເຊັ່ນ: ລະບົບປະຕິບັດການ OS, Server, storage device, ແລະ ອື່ນໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Firewall ແມ່ນລະບົບປ້ອງກັນຄວາມປອດໄພທີ່ກວດສອບ ແລະ ຄວບຄຸມການຮັບສົ່ງຂໍ້ມູນເຄືອຂ່າຍຂາເຂົ້າ ແລະ ຂາອອກ ຕາມຄວາມປອດໄພທີ່ກຳນົດໄວ້ລ່ວງໜ້າແລ້ວ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Malware ແມ່ນຊອບແວທີ່ເປັນອັນຕະລາຍທີ່ອອກແບບມາເພື່ອລົບກວນ, ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍ, ຫຼື ເຂົ້າເຖິງລະບົບຄອມພິວເຕີ ແລະ ຂໍ້ມູນໂດຍບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

Browser ແມ່ນຊອບແວຣທີ່ມີໄວ້ເຂົ້າເຖິງ website ແລະ ເນື້ອຫາອອນໄລອື່ນໆ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ Wikipedia

ແມ່ນວິສາຫະກິດທີ່ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນຕາມກົດໝາຍສະບັບນີ້ ຊຶ່ງດໍາເນີນ ທຸລະກິດທະນາຄານເປັນຕົ້ນ ການລະດົມເງິນຝາກເພື່ອສະໜອງສິນເຊື່ອ, ຊື້ – ຂາຍເງິນຕາຕ່າງປະເທດ, ໃຫ້ບໍລິການຊຳລະ ແລະ ລົງທຶນ

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ທະນາຄານທຸລະກິດ (commercial bank) ປີ 2018

ກຸ່ມຂອງຂໍ້ມູນທີ່ຖືກເກັບລວບລວມໄວ້ ໂດຍມີການສຳພັນເຊິ່ງ ກັນ ແລະ ກັນ, ມີການຈັດຄວາມຊໍ້າຊ້ອນຂອງຂໍ້ມູນອອກ ແລະ ເກັບແຟ້ມຂໍ້ມູນນັ້ນໆໄວ້ຢູ່ສູນກາງ ເພື່ອທີ່ ຈະນໍາຂໍ້ມູນເຫຼົ່ານີ້ມາໃຊ້ຮ່ວມກັນ, ໂດຍທົ່ວໄປອົງກອນຕ່າງໆຈະສ້າງຖານຂໍ້ມູນໄວ້ ເພື່ອເກັບຂໍ້ມູນ ຕ່າງໆ

ອ້າງອີງ: ຈາກ ປື້ມຖານຂໍ້ມູນ (Database Programing) ປີ 2019 , ສະຖາບັນ ເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເຄື່ອງຄອມພິວເຕີໃນຍຸກທຳອິດ ມີຂະໜາດໃຫຍ່ດຳເນີນງານຜ່ານທາງຈໍເຝົ້າຄຸມ ຫຼື ຄອນໂຊ (console) ມີອຸບປະກອນ I/O (I/O devices) ເປັນເຄື່ອງອ່ານເຈ້ຍ (card readers) ແລະ ເຄື່ອງຊັບເທັບບັນທຶກ (tape drives) ສ່ວນອຸປະກອນສະແດງຜົນເປັນເຄື່ອງພິມແຖວ (line printer) ເຄື່ອງຊັບແຖບບັນທຶກ ແລະ ເຄື່ອງເຈາະເຈ້ຍ (card punches) ຜູ້ໃຊ້ບໍ່ໄດ້ຕິດຕໍ່ໂດຍຕົງກັບລະບົບຄອມພິວເຕີແຕ່ຈະກຽມໃຊ້ງານ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍໂປຣແກຣມຂໍ້ມູນ ແລະ ຂໍ້ມູນຄວບຄຸມບາງຢ່າງກ່ຽວກັບວຽກນັ້ນເຊັ່ນ: ບັດຄວບຄຸມ (Control cards) ແລະ ສົ່ງໃຫ້ກັບພະນັກງານຄຸມເຄື່ອງ (Operator) ຫຼັງຈາກນັ້ນ ອາດເປັນນາທີ, ຊົ່ວໂມງ ຫຼື ເປັນມື້ ກໍ່ຈະໄດ້ຜົນອອກມາເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍຜົນຂອງໂປຣແກຣມຕຳແໜ່ງໜ່ວຍຄວາມຈຳ (Dump of memory) ແລະ ຣີຈິສເຕີ (Registers) ໃນກໍລະນີທີໂປຣແກຣມມີຂໍ້ຜິດພາດ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS- Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຕອບສະໜອງຈາກພາຍໃນ ຫຼື ການຕອບສະໜອງຈາກແຮງງານພາຍໃນ ໝາຍເຖິງບຸກຄົນ ແລະ ວຽກທີ່ມີຢູ່ໃນປະຈຸບັນພາຍໃນບໍລິສັດຂອງຕົນ.

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ການບໍລິຫານຊັບພະຍາກອນມະນຸດ ປີ 2016

ການອ່ານຕີຄວາມ ໝາຍເຖິງການອ່ານ ແລະ ການພິຈາລະນາຄວາມໝາຍກົງ ແລະ ຄວາມໝາຍອ້ອມທີ່ປາກົດຢູ່ໃນເນື້ອໃນຕ່າງໆ ແລ້ວສາມາດອະທິບາຍຄວາມໝາຍ ແລະ ຈຸດ ມຸ່ງໝາຍຂອງຜູ້ສົ່ງສານໄດ້. ການອ່ານຕີຄວາມໝາຍ ເປັນການທົດສອບຄວາມເຂົ້າໃຈ, ຄວາມຮູ້, ຄວາມຄິດຈາກ ການອ່ານ ໂດຍພິຈາລະນາແງ່ມູມຕ່າງໆເຊື່ອມໂຍງໄປສູ່ເລື່ອງລາວທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຕາມໄວ ແລະ ປະສົບການຂອງຜູ້ຮັບສານ. ການຕີຄວາມໝາຍຂອງແຕ່ລະບຸກຄົນຈຶ່ງແຕກຕ່າງກັນ ແລະ ຄົນໆດຽວກັນການຕີຄວາມໝາຍໃນເລື່ອງທີ່ໄດ້ອ່ານໃນໄວເດັກ ແລະ ເມື່ອມີໄວອາຍຸສູງຂຶ້ນ. ປະສົບການຫຼາຍຂຶ້ນກໍຍ່ອມແຕກຕ່າງກັນ.

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມແບບຮຽນ ພາສາລາວ ຊັ້ນມັດທະຍົມສືກສາ ປີທີ 6 2015

ຊອບແວທີ່ປຽບດັ່ງສື່ກາງລະຫວ່າງຜູ້ໃຊ້ ແລະ ໂປຣແກຣມຕ່າງໆທີ່ ກ່ຽວຂ້ອງກັບການໃຊ້ຖານຂໍ້ມູນ ເຊິ່ງມີໜ້າທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນໄດ້ງ່າຍ, ສະດວກ ແລະ ມີ ປະສິດທິພາບ.

ອ້າງອີງ: ຈາກ ປື້ມຖານຂໍ້ມູນ (Database Programing) ປີ 2019 , ສະຖາບັນ ເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ລະບົບ Buffering ມີຫຼັກການເຮັດວຽກຄື ໃຫ້ໜ່ວຍຮັບ ແລະ ສົ່ງຂໍ້ມູນການເຮັດວຽກຂະໜານໄປພ້ອມກັບໜ່ວຍປະເມີນຜົນກາງໃຫ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ ເພື່ອຊ່ວຍຫຼຸດໄລຍະເວລາທີ່ໜ່ວຍປະມວນຜົນກາງ ຖ້າອຸປະກອນ I/O ໃນຂະນະທີ່ໜ່ວຍປະມວນຜົນກາງ ກໍາລັງປະມວນຜົນໜ່ວຍຮັບຂໍ້ມູນຈະອ່ານຂໍ້ມູນຖັດໄປມາໄວ້ທີ່ໜ່ວຍຄວາມຈຳທີ່ ເອີ້ນວ່າ: Buffer.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS- Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເປັນທີ່ແນ່ນອນວ່າ ການທີ່ມີຕົວປະມວນຜົນຫຼາຍຕົວຊ່ວຍກັນຈະເຮັດໃຫ້ງານໜຶ່ງໆ ສາມາດສໍາເລັດໄວກວ່າ ການໃຊ້ຕົວປະມວນຜົນພຽງຕົວດຽວ ແນວໃດກໍ່ຕາມອັດຕາສ່ວນຂອງຄວາມໄວທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນສໍາລັບຕົວປະມວນຜົນ N ຕົວ ບໍ່ໄດ້ເປັນ N ເທົ່າ ແຕ່ນ້ອຍກວ່າ N ຄືເມື່ອຕົວປະມວນຜົນຫຼາຍຕົວເຮັດວຽກຮ່ວມກັນ ສໍາລັບວຽກງານໜຶ່ງຕ້ອງມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍອື່ນເພື່ອເກັບວຽກ ທີ່ກໍາລັງເຮັດຢູ່ໄດ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງ ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍອື່ນໆນີ້ລວມກັບການຍາດຊິງ ຊັບພະຍາກອນຕ່າງໆ ທີ່ໃຊ້ຮ່ວມກັນເຮັດໃຫ້ອັດຕາການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງຄວາມໄວ ບໍ່ເປັນໄປຕາມອັດຕາສ່ວນຂອງ ຕົວປະມວນຜົນທີ່ເພີ່ມຂື້ນ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການຕິດຕໍ່ສື່ສານທາງທຸລະກິດ ຈະປະສົບຄວາມສຳເລັດໄດ້ເປັນຢ່າງດີນັ້ນ ຈຳຕ້ອງ ມີພາສາເປັນສິ່ງທີ່ໃຊ້ໃນການຕິດຕໍ່ສື່ສານ ເຊິ່ງໃຫ້ເລືອກໃຊ້ໃຫ້ຖືກກັບໜ້າວຽກ, ໃຊ້ພາສາທີ່ ຈະແຈ້ງກົງກັບເລື່ອງ, ເໝາະກັບກາລະ ແລະ ເທສະ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮັບສານເຂົ້າໃຈຄວາມໝາຍ ຂອງຄໍາ ການໃຊ້ພາສາໃນທາງທຸລະກິດ ຄວນຫຼີກເວັ້ນການໃຊ້ຄໍາບໍ່ສຸພາບ, ຄໍາທີ່ມີຄວາມໝາຍກວມຄວາມອື່ນ, ຄໍາໂຕງໂຕຍ ຫຼື ຄໍາທີ່ພາໃຫ້ຟຸມເຟືອຍ) ການໃຊ້ພາສາທີ່ພາໃຫ້ຜູ້ຮັບສານບໍ່ຖືກໃຈອາດເຮັດໃຫ້ເກີດຜົນບໍ່ດີຕໍ່ທຸລະກິດ ແລະ ຕໍ່ລາຍໄດ້ໂດຍສະເພາະໃນຍຸກສະໄໝ ທີ່ມີການແຂ່ງຂັນກັນແຮງທາງທຸລະກິດ, ການຈະໃຫ້ເກີດຄວາມດຶງດູດຜູ້ອື່ນ ໃຫ້ມາສົນໃຈ ແລະ ມາຮັບບໍລິການໃນທຸລະກິດຂອງຕົນ ຈຶ່ງຕ້ອງການໃຊ້ພາສາເປັນຕົວຊ່ວຍ ສະນັ້ນ, ຜູ້ໃຊ້ພາສາທາງທຸລະກິດ ເມື່ອໃຊ້ພາສາແຕ່ລະຄັ້ງທີ່ກ່ຽວກັບການງານຂອງຕົນ ຕ້ອງ ຄໍານຶງສະເໝີວ່າ “ການໃຊ້ພາສາໃຫ້ກົງກັບຄວາມໝາຍ, ບໍ່ຫຍາບຄາຍ, ໃຫ້ປະໂຫຍດ, ເໝາະກັບໂອກາດ ສະຖານທີ່ ແລະ ເໝາະກັບບຸກຄົນນັ້ນຄືຜົນກໍາໄລໃນທຸລະກິດ.

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມແບບຮຽນ ພາສາລາວ ຊັ້ນມັດທະຍົມສືກສາ ປີທີ 5 2014

ແມ່ນລະບົບບັນດາທັດສະນະ ແລະ ຄວາມສຳນຶກລວມທີ່ສຸດຂອງຄົນເຮົາ ກ່ຽວກັບ ໂລກພາວະວິໄສ, ບັນຫາພື້ນຖານຂອງປັດຊະຍາ ແມ່ນການພົວພັນລະຫວ່າງວັດຖຸ (ການຄົງຕົວ) ກັບ ຈິນຕະນາການ(ຈິດໃຈ).

ອ້າງອີງ: ຈາກ ປື້ມ ການເມືອງ

ໝາຍເຖິງການປະກອບກິດຈະການດ້ວຍການນໍາປັດໄຈການຜະລິດຕ່າງໆມາຜະລິດບໍລິການຢ່າງໃດຢ່າງໜຶ່ງດ້ວຍການທ່ອງທ່ຽວເພື່ອສ້າງຄວາມສະດວກສະບາຍ, ຄວາມເພິ່ງພໍໃຈ ແລະ ຂາຍບໍລິການດ້ານການທ່ອງທ່ຽວນັ້ນໃຫ້ແກ່ນັກທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ຜູ້ໃຊ້ບໍລິການທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ.

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ການບໍລິຫານການທ່ອງທ່ຽວ 2015

ການວາງແຜນຊັບພະຍາກອນມະນຸດ (ວຊມ) ແມ່ນການພະຍາກອນເຖິງຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານຊັບພະຍາກອນມະນຸດທີ່ຢູ່ໃນຂອບເຂດຂອງການເຄື່ອນໄຫວທາງດ້ານການວາງແຜນຍຸດທະສາດທາງທຸລະກິດ.

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ການບໍລິຫານຊັບພະຍາກອນມະນຸດ ປີ 2016

ການອ່ານວິເຄາະວິຈານຢ່າງມີວິຈາລະນະຍານ ໝາຍເຖິງການອ່ານໂດຍໃຊ້ຄວາມຮູ້ ຫຼື ປະສົບການຂອງຕົນມາປຽບທຽບຊັ່ງຊາ ແລະ ເລືອກຕັດສິນໃຈວ່າ: ຄວາມຮູ້ ຫຼື ເລື່ອງທີ່ໄດ້ອ່ານນັ້ນ ມີຈຸດດີ, ຈຸດອ່ອນແນວໃດ ແລະ ພ້ອມທີ່ຈະໃຫ້ຄວາມຄິດເຫັນເພື່ອແກ້ໄຂຈຸດອ່ອນນັ້ນໆອີກດ້ວຍ. ການອ່ານວິເຄາະວິຈານຢ່າງມີວິຈາລະນະຍານ ເປັນການອ່ານທີ່ຕ້ອງໃຊ້ສະຕິປັນຍາ ເພື່ອຕັດສິນໃຈເລື່ອງລາວຕ່າງໆທີ່ໄດ້ອ່ານ ແລະ ມີເຫດຜົນໃນການພິຈາລະນາວ່າ ເລື່ອງທີ່ ອ່ານນັ້ນຈະເຊື່ອຖືໄດ້ຫຼາຍ ຫຼື ໜ້ອຍພຽງໃດ ແລະ ສາມາດວິເຄາະຈຸດດີ, ຈຸດອ່ອນນັ້ນໆວ່າ ເກີດຈາກຫຍັງ, ເພາະເຫດໃດ ເປັນຕົ້ນ.

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມແບບຮຽນ ພາສາລາວ ຊັ້ນມັດທະຍົມສືກສາ ປີທີ 6 2015

ທຶນໄດ້ກຳເນີດເກີດຂື້ນຍ້ອນມີການສະສົມ, ການປະຢັດຂອງບຸກຄົນ, ວິສາຫະກິດ ແລະ ລັດຖະບານ ໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດ. ສະນັ້ນ, ຢາກມີທຶນຫຼາຍຕ້ອງເພີ່ມລາຍໄດ້ແຫຼ່ງຊາດ, ລາຍໄດ້ບຸກຄົນ ແລະ ມີວິທີ ໃຊ້ຈ່າຍອັນສົມເຫດສົມຜົນ. ເພື່ອເພີ່ມລາຍໄດ້ແຫ່ງຊາດຕ້ອງເປີດກ້ວາງຂະໜາດການຜະລິດ ແລະ ລົງເລິກຂອງ ການຜະລິດສິນຄ້າທີ່ປະເພດມີທ່າແຮງ, ຊຸກຍູ້ຢ່າງແຂງແຮງຕໍ່ບັນດາຂະແໜງການຕ່າງໆໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດ. ຍາກເຮັດໄດ້ຄືແນວນັ້ນມັນຈໍາເປັນຈະຕ້ອງມີທຶນ. ດ້ານອື່ນເມື່ອເສດຖະກິດຍິ່ງຂະຫຍາຍຕົວເທົ່າໃດກໍຈະພາໃຫ້ ມີຄວາມຕ້ອງການທຶນໃນຫລາຍຮູບແບບ ຊຶ່ງມີຜົນສະທ້ອນຢ່າງຕັ້ງໜ້າຕໍ່ການເຄື່ອນໄຫວຂອງທະນາຄານທຸລະ ກິດ. ທະນາຄານທຸລະກິດ ເປັນບ່ອນສະໜອງທຶນຕົ້ນຕໍໃຫ້ແກ່ການຜະລິດ ແລະ ທຸລະກິດສິນຄ້າ.

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ທະນາຄານທຸລະກິດ (commercial bank) ປີ 2018

ເປັນການຈັດກເກັບຂໍ້ມູນໃນຮູບແບບຂອງຕາຕະລາງ (Table) ທີ່ມີ ເປັນ 2 ມິຕິ ຄື: ແຖວ (Row) ແລະ ຖັນ (Column). ຖານຂໍ້ມູນ (Database) 1 ຖານຂໍ້ມູນ ລັກສະນະ ສາມາດປະກອບຂຶ້ນຈາກຕາຕະລາງຕັ້ງແຕ່ 1 ຕາຕະລາງຂຶ້ນໄປ ແລະ ຕາຕະລາງ 1

ອ້າງອີງ: ຈາກ ປື້ມຖານຂໍ້ມູນ (Database Programing) ປີ 2019 , ສະຖາບັນ ເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ການປະມວນຜົນອອນລາຍ ຫຼື ແບບບໍ່ເຊື່ອມຕໍ່ ມີຄວາມແຕກຕ່າງຈາກລະບົບເຊື່ອມໂດຍກົງ. ລະບົບອອນລາຍຈະໃຊ້ແຖບແມ່ເຫຼັກ (magnetic tape) ແທນເຄື່ອງອ່ານບັດ ແລະ ເຄື່ອງພິມທີ່ມີຄວາມໄວຫຼາຍ ໂດຍຂັ້ນລະຫວ່າງ ໜ່ວຍຮັບເຂົ້າກັບ CPU ລະຫວ່າງ CPU ກັບໜ່ວຍສົ່ງອອກ ການຖ່າຍເທຂໍ້ມູນຜ່ານ ເທບແມ່ເຫຼັກສາມາດເຮັດໄດ້ໂດຍໃຊ້ເຄື່ອງອ່ານບັດ ແລະ ເຄື່ອງພິມທີ່ໄດ້ຮັບການອອກແບບເປັນພິເສດ ເຮັດໃຫ້ສາມາດຖ່າຍເທຂໍ້ມູນໂດຍບໍ່ຕ້ອງຜ່ານ CPU ຫຼື ເພີ່ມໜ່ວຍປະມວນຜົນຂະໜາດໜ້ອຍທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ສະເພາະດ້ານນີ້ ເອີ້ນວ່າ I/O Processor.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS- Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ໝາຍເຖິງການດໍາເນີນງານຢ່າງໃດໜຶ່ງຂອງມະນຸດ ເຊິ່ງມີລັກສະນະ ເພື່ອການຄ້າເຊັ່ນ: ການຊື້-ຂາຍ, ການບໍລິການການຄ້າ, ການຂົນສົ່ງ, ການສະໜອງຕໍ່ກັນ ລະຫວ່າງຜູ້ຜະລິດກັບຜູ້ບໍລິໂພກ.

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມແບບຮຽນ ພາສາລາວ ຊັ້ນມັດທະຍົມສືກສາ ປີທີ 5 2014

ແມ່ນລະບົບບັນດາທັດສະນະ ແລະ ຄວາມສຳນຶກລວມທີ່ສຸດຂອງຄົນເຮົາ ກ່ຽວກັບ ໂລກພາວະວິໄສ, ບັນຫາພື້ນຖານຂອງປັດຊະຍາ ແມ່ນການພົວພັນລະຫວ່າງວັດຖຸ (ການຄົງຕົວ) ກັບ ຈິນຕະນາການ(ຈິດໃຈ).

ອ້າງອີງ: ຈາກ ປື້ມ ການເມືອງ

ເປັນການເດີນທາງທີ່ມີຈຸດເປົ້າໝາຍເພື່ອການທ່ອງທ່ຽວ, ພຽງແຕ່ເປັນການເດີນທາງທີ່ແນໃສ່ເພື່ອຄວາມຢູ່ລອດຂອງຊີວິດເທົ່ານັ້ນ.

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ການບໍລິຫານການທ່ອງທ່ຽວ 2015

ເຕັກນິກລວມສູນ ແມ່ນເຕັກນິກທີ່ຄໍານວນຈາກເທິງລົງລຸ່ມ ເພື່ອຄາດຄະເນຄວາມຕ້ອງການແຮງງານ ໂດຍອີງໃສ່ສະພາບທຸລະກິດປັດຈຸບັນ.

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ການບໍລິຫານຊັບພະຍາກອນມະນຸດ ປີ 2016

ຈາກ ໃນເງື່ອນໄຂເສດຖະກິດຕະຫຼາດ, ການເຄື່ອນໄຫວຂອງບັນດາວິສາຫະກິດ ໄດ້ຮັບຜົນສະທ້ອນຫລາຍ ບັນດາກົດເກນເສດຖະກິດ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ ກົດເກນລາຄາ, ກົດເກນການສະໜອງ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການ, ກົດເກນການແກ້ງແຍ່ງແຂ່ງຂັນ ແລະ ການຜະລິດບົນພື້ນຖານຄວາມຮ້ອງຕ້ອງການຂອງຕະຫຼາດ, ຕອບສະໜອງ ໃຫ້ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງຕະຫຼາດໃນທຸກດ້ານເຊິ່ງສະແດງອອກຄື: ບໍ່ພຽງແຕ່ຕອບສະໜອງພຽງພໍກັບ ຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານລາຄາ, ຈໍານວນ, ຄຸນນະພາບ, ປະເພດສິນຄ້າເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຕ້ອງຕອບສະໜອງ ຢ່າງພຽງພໍທາງດ້ານເວລາ, ສະຖານທີ່. ເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງຕະຫຼາດໃຫ້ດີທີ່ສຸດ ທະນາຄານບໍ່ພຽງແຕ່ຍົກສູງສະມັດຖະພາບແຮງງານແຕ່ຕ້ອງໄດ້ປັບປຸງກົນໄກຄຸ້ມຄອງໃຫ້ດີ. ນອກຈາກນັ້ນ

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ທະນາຄານທຸລະກິດ (commercial bank) ປີ 2018

ເປັນ Key ນີ້ເປັນໂຕແທນຂອງຕາຕະລາງນັ້ນໄດ້ທັນທີ, Field B ສາມາດໂອກໃຫ້ເປັນ Primary Key ໄດ້ຈະຕ້ອງມີຄຸນສົມບັດຄວາມເປັນໜຶ່ງດຽວ (Uniquenes) user ຄື: ຄ່າຂອງ field ນັ້ນຈະຕ້ອງບໍ່ຊໍ້າກັນ.

ອ້າງອີງ: ຈາກ ປື້ມຖານຂໍ້ມູນ (Database Programing) ປີ 2019 , ສະຖາບັນ ເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

(Automatic batch systems) ລະບົບປະຕິບັດງານລຸ້ນນີ້ເປັນພຽງໂປຣແກຣມຝັງຕົວນ້ອຍໆ (Resident monitor) ເຊິ່ງແລ່ນຢູ່ພາຍໃນເຄື່ອງຕະຫຼອດເວລາ ແລະ ເຮັດໜ້າທີ່ສົ່ງມອບການຄວບຄຸມເຄື່ອງໃຫ້ກັບໂປຣແກຣມຂອງຜູ້ໃຊ້ທີລະໂປຣແກຣມຕາມລຳດັບ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS- Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ເຄີຍຖືກໃຊ້ເປັນໜ່ວຍຄວາມຈຳຮອງຂະໜາດໃຫຍ່ໃນຄອມພິວເຕີສະໄໝກ່ອນ ແຕ່ສາມາດເກັບຂໍ້ມູນໄດ້ປະລິມານມະຫາສານຫຼາຍ ແຕ່ອັດຕາການເຂົ້າເຖິງແບບສຸມຊ້າກວ່າ Magnetic disk ແລະ ມີໜ່ວຍຄວາມຈຳຫຼາຍ ປັດຈຸບນສວ່ນຫຼາຍໃຊ້ໃນງານສໍາຮອງຂໍ້ມູນທີ່ມີຄວາມຖີ່ໃນການເອີ້ນໃຊ້ຂໍ້ມູນຕໍ່າ ແລະ ນິຍົມໃຊ້ເປັນສື່ບັນທຶກໃນການຖ່າຍທອດຂໍ້ມູນຈາກລະບົບໜຶ່ງໄປຫາ ລະບົບໜຶ່ງ ເນື່ອງຈາກລາຄາຕໍ່າທີ່ສຸດເມື່ອທຽບຕໍ່ປະລິມານຄວາມບັນຈຸ.

ອ້າງອິງ: ຈາກ ປຶ້ມລະບົບປະຕິບັດການ (OS – Operating System) ປີ 2019, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີ ສຸດສະກະ

ບົດອະທິບາຍແມ່ນບົດແຕ່ງປະເພດໜຶ່ງເຊິ່ງໃຊ້ທິດສະດີ ແລະ ຕົວຈິງມາອະທິບາຍ ຫຼື ຊີ້ແຈງດ້ວຍເຫດຜົນກ່ຽວກັບບັນຫາໃດໜຶ່ງ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ອ່ານຜູ້ຟັງເຂົ້າໃຈ ແລະ ເຊື່ອໝັ້ນຕໍ່ບັນຫານັ້ນ ເມື່ອພວກເຮົາຕິດຕາມຂ່າວສານ, ອ່ານໜັງສືພິມຕ່າງໆ ມັກຈະພົບບົດອະທິບາຍເລື້ອຍໆ ເຊັ່ນ: ບົດອະທິບາຍການເມືອງ, ບົດນໍາ, ບົດຄວາມ ຯລຯ. ນອກຈາກນັ້ນ, ການອອກຄໍາຄິດ ເຫັນ, ການລາຍງານ, ການສິດສອນ, ການປຶກສາຫາລືວຽກງານຕ່າງໆ ກໍຍັງຕ້ອງໃຊ້ການ ອະທິບາຍເຊັ່ນດຽວກັນ.

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມແບບຮຽນ ພາສາລາວ ຊັ້ນມັດທະຍົມສືກສາ ປີທີ 6 2015

ໝາຍເຖິງຄໍາຕ່າງໆທີ່ນໍາມາໃຊ້ໃນທາງຕິດຕໍ່ສື່ສານໃນການເຮັດ ການຄ້າ, ບໍລິການ, ການຊື້-ຂາຍ ແລະ ການເງິນທີ່ໃຊ້ໃນການຕິດຕໍ່ພົວພັນທາງກິດຈະການ ການຄ້າ

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມແບບຮຽນ ພາສາລາວ ຊັ້ນມັດທະຍົມສືກສາ ປີທີ 5 2014

ແມ່ນຄວາມສໍານຶກຂອງປັດຊະຍາ ທີ່ໃຊ້ຊີ້ບອກເຖິງລັກສະນະແຜ່ຫຼາຍຂອງວັດຖຸໝາຍຄວາມວ່າ: ແມ່ນຂະໜາດ, ຂອບເຂດໃຫຍ່, ນ້ອຍ, ສັ້ນ, ຍາວ, ຕໍ່, ສູງ, ມີທີ່ຕັ້ງ ແລະ ມີບໍລິມາດອັນແນ່ນອນ.

ອ້າງອີງ: ຈາກ ປື້ມ ການເມືອງ

ແມ່ນຜູ້ເດີນທາງໂດຍຕັ້ງໃຈທ່ອງທ່ຽວທີ່ປະເທດໃດໜຶ່ງແຕ່ຢູ່ປະເທດນັ້ນໆບໍ່ເກີນ 24 ຊ,ມ ລວມທັງຜູ້ໂດຍສານທີ່ເດີນທາງຜ່ານປະເທດນັ້ນໂດຍບໍ່ໄດ້ອອກຈາກບໍລິເວນທີ່ຈັດໄວ້.

---

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ການບໍລິຫານການທ່ອງທ່ຽວ 2015

ການວິໄຈຕົວເລກສັດສ່ວນ ແມ່ນເຕັກນິກພະຍາກອນ ເພື່ອກຳນົດຄວາມຕ້ອງການດ້ານພະນັກງານໃນອະນາຄົດ.

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ການບໍລິຫານຊັບພະຍາກອນມະນຸດ ປີ 2016

ໃນເງື່ອນໄຂຂອງເສດຖະກິດຕະຫລາດ, ທະນາຄານທຸລະກິດ ສະໜອງທຶນເພື່ອໃຫ້ວິສາຫະກິດທຳ ການຜະລິດໄດ້ຢ່າງເປັນປົກກະຕິ ໂດຍຜ່ານຜະລິດຕະພັນສິນເຊື່ອ ແລະ ການບໍລິການອື່ນ ສິ່ງດັ່ງກ່າວໄດ້ກ່າຍ ເປັນເປັນເຄື່ອງມືທີ່ແທ້ຈິງເພື່ອໃຫ້ລັດດັດສົມເສດຖະກິດມະຫາພາກ. ການເຄື່ອນໄຫວດ້ານສິນເຊື່ອ ແລະ ການຊຳລະສະສາງລະຫວ່າງທະນາຄານທຸລະກິດໃນລະບົບດ້ວຍກັນ, ບັນດາທະນາຄານທຸລະກິດ ໄດ້ປະກອບສ່ວນເປີດກ້ວາງ ປະລິມານເງິນທີ່ສະໜອງໃນຂອດຈໍລະຈອນ, ໂດຍຜ່ານການສະໜອງທາງດ້ານສິນເຊື່ອ ໃຫ້ແກ່ບັນດາຂະແໜງການຢູ່ໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດ, ທະນາຄານ

ອ້າງອີງ: ຈາກປື້ມ ທະນາຄານທຸລະກິດ (commercial bank) ປີ 2018